Η μετατροπή του Παρθενώνα σε χριστιανική Εκκλησία

 

Ο ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ ΣΕ ΝΑΟ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΑΘΗΝΙΩΤΙΣΣΑΣ 
(Όταν οι πρόγονοί μας εγκατέλειψαν τα είδωλα και "είδαν το φως το αληθινόν" μετέτρεψαν ειρηνικά τους ναούς  τους σε Χριστιανικούς Ναούς. Όσοι Ναοί μετατράπηκαν σε Χριστιανικούς διατηρήθηκαν με την λειτουργικότητά τους. Οι άλλοι εγκαταλείφθηκαν και σιγά - σιγά ερημώθηκαν αφού δε χρησιμοποιούνταν ερημώθηκαν.)  

    Με τη διαταγή της μετατροπής των αρχαίων ναών σε χριστιανικούς, ο Παρθενώνας,αέναο σύμβολο του αρχαίου πολιτισμού,αφιερώνεται τον 6ο μάλλον αιώνα, στην Αγία του Θεού Σοφία και στη συνέχεια στην Παναγία την Αθηνιώτισσα.Η λατρεία της ειδωλολατρικής Αθηνάς έδωσε τη θέση της στη χριστιανή Παρθένο, τη Θεοτόκο που ονομάστηκε Παναγία Αθηνιώτισσα. Αυτό έγινε ίσως στα μέσα του 6ου αιώνα με μερικές αρχιτεκτονικές μετατροπές, όπως ήταν η πρόσθεση μιας αψίδας στα ανατολικά. Επίσης, η είσοδος πλέον μετατοπίστηκε στη δυτική πλευρά του ναού και οι τρεις θύρες που διανοίχτηκαν στον τοίχο που χώριζε τον ναό από τον οπισθόδομο, τον μετέτρεψαν σε νάρθηκα του χριστιανικού, πλέον, ναού.Έτσι,ο Παρθενώνας μετατράπηκε σε τρίκλιτη βασιλική.Είχε ιερό και αγία τράπεζα, βυζαντινές τοιχογραφίες και εικόνες, άμβωνα και κωδωνοστάσιο που εξείχε μάλιστα από την ξύλινη στέγη της βασιλικής, η οποία στηριζόταν  στο σηκό του κλασικού ναού της Παρθένου Αθηνάς. Το εσωτερικό στολίζεται με τοιχογραφίες και ψηφιδωτά. Γνωστό για την ποιότητά του ήταν το ψηφιδωτό της Παναγίας στην αψίδα του ιερού.
           Υπάρχουν και γραπτές πηγές για τη μετατροπή του Παρθενώνα σε ναό. Σε δύο κείμενα γνωστών μητροπολιτών αναφέρονται εργασίες που έγιναν κατά τον 12ο αιώνα. Στον επικήδειο για τον Νικόλαο Αγιοθεοδωρίτη (1166-75) ο ανιψιός του αναφέρει ότι «...εμεγάλυνε την μητρόπολιν των Αθηνών ... ανεγείρας οίκους κάλλος και μέγεθος έχοντες...»   «και πολλώ χρυσίω έδειξε μαρμαίροντα...» τον Παρθενώνα.
            Το δεύτερο κείμενο είναι ένα ποίημα του Μιχαήλ Χωνιάτη στο οποίο, απευθυνόμενος στη Θεοτόκο, λέει «..εκάλλυνά σου τον ναόν ... έπιπλα τιμήεντα και σκεύη φέρω».
            Ο Χωνιάτης πρόσφερε έπιπλα και λειτουργικά σκεύη. Του αποδίδουν επίσης την τοιχογράφηση του ναού. Οσο για το ψηφιδωτό της Παναγίας, που πιστεύεται ότι κοσμούσε την κόγχη του ιερού, ασφαλώς ανήκε στην ίδια περίοδο. Από αυτές τις μετατροπές  ήδη από τα τέλη του 19 αιώνα δεν είχαν μείνει παρά λείψανα τοιχογραφιών και λιγοστά επιγραφικά χαράγματα στους τοίχους και τους κίονες.
            Στον Ιερό Βράχο ανέβαιναν με τα αφιερώματά τους στη Θεοτόκο προσκυνητές από διάφορα μέρη της Ελλάδας Το έτος 946 ο Όσιος Λουκάς, σε παιδική ηλικία προσκύνησε στο ιερό της Θεοτόκου στην Ακρόπολη, και παρέμεινε στην Αθήνα ενδυθείς το μοναχικό σχήμα. Αναφέρεται επίσης ότι ο όσιος Νίκων το έτος 980 στην περιοδεία του από την Αθήνα ανέβηκε στην Ακρόπολη και έκανε κήρυγμα από το ναό αυτό .Ο ίδιος ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ Βουλγαροκτόνος γιόρτασε  τη συντριπτική νίκη του επί των Βουλγάρων κάνοντας περιοδεία στην Αθήνα κατά τη διάρκεια της οποίας επισκέφτηκε το ναό και πρόσφερε πλούσια αφιερώματα. Κατά την Άλωση των Αθηνών από τους Λατίνους η εκκλησία συλήθηκε και μετατράπηκε σε καθολική εκκλησία, με την ονομασία «Σάντα Μαρία ντι Ατένε». Κατά την τουρκοκρατία έγινε μωαμεθανικό τζαμί.

     Μετά τον πλήρη εκχριστιανισμό της πόλεως των Αθηνών, 5ο με 6ο αιώνα μ.Χ., οι κάτοικοί μετέτρεψαν το κάλλος και το καμάρι της πόλεώς τους σε εκκλησία. Ο αρχαίος ναός της Αθηνάς, μετατράπηκε στο βυζαντινό ναό της Αειπαρθένου Θεοτόκου Μαρίας, στο πασίγνωστο ναό της Παναγιάς της Αθηνιώτισσας.

     Οι βυζαντινοί κατά τις εργασίες μετατροπής από σεβα
σμό στο μνημείο, περιορίστηκαν στις ελάχιστες δυνατές επεμβάσεις, παρά τις κακοήθεις θεωρίες, που κατά καιρούς διακινήθηκαν. Άξιο προσοχής τυγχάνει το γεγονός, ότι άφησαν εντελώς ανέπαφες τις γλυπτές ειδωλολατρικές παραστάσεις των αετωμάτων και των περισσοτέρων μερών του αρχαίου Ναού, ώστε να αισθάνονται τη σύνδεση με το ένδοξο παρελθόν τους.
     Η Παναγία η Αθηνιώτισσα τη μεσοβυζαντινή εποχή, μετετράπη σε ένα πασίγνωστο οικουμενικό προσκύνημα, με ένα πέπλο μυστηρίου να καλύπτει το εσωτερικό του. Υπάρχουν αναφορές για ένα υπερκόσμιο Φως που ανέβλυζε, αλλά και για την φιλοξενία της θαυματουργικής εικόνας της Παναγίας της Σουμελά στο εσωτερικό του ναού. Κατά την λατινοκρατία ο Παρθενώνας, μετετράπη σε καθολικό ναό προς τιμήν της Santa Maria, ενώ κατά Τουρκοκρατία υπήρξε ο μοναδικός χριστιανικός ναός της Αθήνας που μετετράπη σε τζαμί.

Πηγή: ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΑ

Παρά τις  πάμπολλες καταστροφές, που γνώρισε η πόλη από το 86 π.Χ. έως την απελευθέρωση, δεν πρέπει να λησμονούμε, ότι η φροντίδα και η αγάπη των βυζαντινών ήταν αυτή που έκανε δυνατή την διατήρηση του μνημείου έως τις ημέρες μας.

 Δεν θα μπορούσαν οι Αθηναίοι να αφιερώσουν το μοναδικό αρχιτεκτόνημα του Παρθενώνος σε οποιαδήποτε άλλον πλην της πολιούχου προστάτιδός των Αθηναίων, της Παναγίας τους.
Δεν πρέπει να λησμονείται ότι η τίμηση του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου ως πολιούχου Αγίου των Αθηνών επιβλήθηκε κατά την περίοδο της Λατινοκρατίας, καθώς έως τότε την πρωτοκαθεδρία των τιμών στην Αθήνα την είχε αποκλειστικά η Θεοτόκος. ΠΗΓΗ: ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΑ