ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

Ομιλία Πρεσβ. Δημητρίου Λ. Παπαγεωργίου

κατά τη Θεία Λειτουργία που έγινε για την προστασία του περιβάλλοντος στις 5 Ιουνίου 2005 στο Εκκλησάκι του Αγίου Ραφαήλ Σαραβαλίου.

          Στην Ορθόδοξη παράδοση η αρμονική σχέση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον είναι κάτι το ουσιώδες. Ο άνθρωπος, η κορωνίδα της δημιουργίας, δημιουργήθηκε από το Θεό και τοποθετήθηκε όχι σε ένα εχθρικό περιβάλλον αλλά στον παράδεισο. Η Αγία Γραφή αναφέρει σχετικά: «Και έλαβεν Κύριος ο Θεός τον άνθρωπον, ον έπλασεν, και έθετο αυτόν εν τω παραδείσω εργάζεσθαι αυτόν και φυλάσσειν» (Γεν. 2,15).

        Η δυσαρμονία στις σχέσεις του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον εμφανίζονται σαν συνέπεια της παρακοής και ανταρσίας του ανθρώπου εναντίον του Θεού. Ο άνθρωπος μέσα στον παράδεισο ήταν ο βασιλιάς της κτίσεως, αυτό εξάλλου σημαίνει και η ονοματοδοσία την οποία έδωσε ο άνθρωπος σε όλη την υλική κτίση. Αυτή η εξουσία του ανθρώπου πάνω στην υλική δημιουργία δεν είναι ούτε απόλυτη, ούτε απεριόριστη. Ο άνθρωπος είναι βασιλιάς, όχι σαν απόλυτος μονάρχης, αλλά σαν συνταγματικός. Έχει καθήκον να σεβαστεί το δώρο του Θεού.

           Με την πτώση του ο άνθρωπος συμπαρασύρει μαζί του και την κτίση. Από τότε και η κτίση «συστενάζει και συνωδίνη» μαζί του. Αυτό σημαίνει ότι ο άνθρωπος και ο κόσμος δεν χωρίζονται στο σχέδιο της δημιουργίας και η πτώση του ανθρώπου που είχε σαν αποτέλεσμα τη φθορά και το θάνατο τον δικό του, επέφερε και την εξαχρείωση όλης της κτίσης. Και η φύση έκαμε τη δική της ανταρσία. Επαναστάτησε κατά του άνθρώπου, αγρίεψε «ακάνθας και τριβόλους ανατελεί σοι… εν ιδρώτι του προσώπου σου φαγή τον άρτον σου … γη ει και εις γην απελεύσει» (Γεν. 3,18-19).

         Αυτή τη διαταραχθείσα σχέση Θεού και κόσμου ήλθε ν’ αποκαταστήσει ο Ιησούς Χριστός με την ενανθρώπισή του. Ο Χριστός με τον ερχομό του στη γη, λύτρωσε όχι μόνο την ανθρωπότητα, αλλά και ολόκληρο το φυσικό περιβάλλον του ανθρώπου. Εν Χριστώ σωτηρία σημαίνει ανάμεσα στ’ άλλα ότι ο άνθρωπος αποκτά την παλιά του θέση ως μεσολαβητής και αρχιερέας της δημιουργίας.

         Η μεγάλη σημασία της υλικής δημιουργίας φαίνεται με απλότητα σε όλες τις μεγάλες στιγμές της επίγειας ζωή του Χριστού: α) Στην ενανθρώπιση ο Κύριος έλαβε όχι μόνο ανθρώπινη ψυχή, αλλά και υλικό σώμα. το οποίο έκανε «πηγή αγιασμού». β) Με τη Βάπτισή του στον Ιορδάνη ο Κύριος πλένεται στο υλικό στοιχείο του νερού, που σημαίνει προτύπωση του μυστηρίου του βαπτίσματος, αλλά και κάθαρση και ανανέωση της υλικής δημιουργίας. γ) Στην Μεταμόρφωση βλέπομε το φυσικό σώμα του Χριστού να λάμπει από θεία δόξα. Την ίδια έμφαση στα υλικά πράγματα έδωσε ο Κύριος σε όλη τη διάρκεια της επίγειας ζωής Του.

        Ο Χριστός είναι ο ενανθρωπήσας Θεός, που προσέλαβε την ύλη, σκήνωσε μέσα στην ύλη και με αυτή απεργάσθηκε το μέγα μυστήριο της Θείας Οικονομίας που είναι η σωτηρία του ανθρώπου και η ανακαίνιση του κόσμου. Ο άνθρωπος σαν δημιούργημα του Θεού «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν» έχει εξουσία στον κόσμο, αλλά έχει και ευθύνες. Δεν μπορεί να χρησιμοποιεί τη φύση αυθαίρετα. Αν το κάνει οι συνέπειες είναι πολύ μεγάλες και τις γευόμαστε όλοι.