ΕΚΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΝΙΚΟΠΟΛΗ

Ο ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΗΣ  ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ  ΥΓΕΙΑΣ  ΧΑΛΑΝΔΡΙΤΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΝΙΚΟΠΟΛΗ

Το Σάββατο 6 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε από το Σύλλογό μας μονοήμερη εκδρομή στην Αρχαία Νικόπολη Πρεβέζης, καθώς επίσης στις Ιερές Μονές Προφήτη Ηλία και Αγίου Δημητρίου Ζαγόγγου.

      Πρώτος σταθμός της επίσκεψης ήταν ο αρχαιολογικός χώρος της Αρχαίας ΝΙΚΟΠΟΛΗΣ. 

Η Νικόπολη (πόλη της νίκης), χτίστηκε από τον αυτοκράτορα Αύγουστο Οκτυαβιανό, πρώτος αυτοκράτορα της Ρώμης, για να τιμήσει τους θεούς, κυρίως τον «Άκτιο Απόλλωνα» ή, όπως λένε άλλοι, τον Ποσειδώνα (θεό της θάλασσας) και τον Άρη (θεό του πολέμου) για τη νίκη που του έδωσαν κατά του Μάρκου Αντωνίου και της Κλεοπάτρας στη μεγάλη Ναυμαχία του Ακτίου, το 31 π.Χ..  Μετά την ναυμαχία του Ακτίου και την αυτοκτονία του Μάρκου Αντωνίου και της Κλεοπάτρας Ζ', τελευταίας βασίλισσας των Πτολεμαίων της Αιγύπτου, επήλθε το τέλος της Ελληνιστικής Εποχής και η αρχή της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. 

       Ο Αυτοκράτωρ Οκταβιανός, μετέφερε από παντού και δια της βίας όπως έχει γραφεί  κατοίκους παλιών πόλεων κατεστραμμένων ή και άλλων που εξακολουθούσαν να υπάρχουν όπως: Η Αρχαία Εφύρα, η Αρχαία Καλυδώνα, η Αμβρακία, το Ανακτόριον, η Κεκροπία, η Αλυζία, η Κασσώπη, αλλά και  από την Κόρινθο, την Ιταλία  κλπ. 

    Στη νέα του πόλη του ο Οκταβιανός εχορήγησε  πολλά προνόμια, φορολογική ατέλεια και ισοπολιτεία με τους Ρωμαίους πολίτες.

Η Νικόπολη, άκμασε πολύ σύντομα και σύμφωνα με κάποιες απόψεις ιστορικών έφθασε να έχει πληθυσμό 300.000 κατοίκους, στο έτος 293 μ.Χ., όταν ήταν πρωτεύουσα της Ηπείρου. “Πόλις ευανδρούσα, λαμβάνουσα καθ ημέραν επίδοσιν”, γράφει ο Στράβων αναφερόμενος στην Νικόπολη. Οι σημερινές απόψεις των αρχαιολόγων είναι διαφορετικές. Συγκλίνουν σε πληθυσμό 60.000-100.000 κατοίκων, όπως προκύπτει από τη μελέτη της χαρτογραφίας του πολεοδομικού σχεδίου της πόλης. Η Νικόπολη πολύ γρήγορα εξελίχθηκε σε πλούσια, πολυάνθρωπη, μεγάλη πόλη και πρωτεύουσα της Ηπείρου, η μεγαλύτερη πόλη όλης ίσως της χερσονήσου του Αίμου.

Οι Ρωμαίοι κατασκεύασαν σημαντικότατα δημόσια έργα. Ρωμαϊκά τείχη με αμυντικούς πύργους, Βουλευτήριο, Εμπορικά Κτίρια, Αμφιθέατρο, Λουτρά (Θέρμες), Μνημείο του Οκταβιανού με ενσωματωμένα 36 έμβολα πλοίων της Κλεοπάτρας, Θέατρο Αυγούστου Οκταβιανού (2.000 θέσεων), Ρωμαϊκό Στάδιο (10.000 θέσεων), Ρωμαϊκό Ωδείο (800 θέσεων). 

Το κυριότερο τεχνικό έργο είναι το Ρωμαϊκό υδραγωγείο μήκους 40 Km με το οποίο έφερναν πόσιμο νερό από τις πηγές του Αγίου Γεωργίου - πιό πάνω από τη Φιλιππιάδα - στη Νικόπολη.

Αρχικά η ύδρευση πρέπει να γινόταν από τις πηγές του Λούρου ποταμού και από τοπικές μικρές πηγές και από πολλά πηγάδια της περιοχής. Όμως οι ανάγκες της νέας πόλης σε νερό ήταν τεράστιες. Ετσι δόθηκε η εντολή από τον Οκταβιανό και σταδιακά κατασκευάσθηκε ένα εντυπωσιακό και κολοσσιαίο έργο, με το οποίο μεταφέρθηκε άφθονο νερό από τις πηγές Β του Λούρου ποταμού που βρίσκονται στο σημερινό χωριό Αγιος Γεώργιος Πρέβεζας, μέχρι το Νυμφαίον και τις υδατοδεξαμενές του υδραγωγείου που σώζονται σήμερα στην Νικόπολη. Το μεγαλειώδες αυτό έργο έχει μήκος 40 Km και αποτελείται από εναλλασσόμενα συστήματα εναέριου υδραγωγείου με αψίδες (σημερινές κοιλαδογέφυρες), από σήραγγες στα βουνά, και επίγεια συστήματα αυλακοσωλήνων. 

Σύμφωνα με πληροφορίες από την πρός Τίτον επιστολή ο Απόστολος Παύλος έμεινε εκεί ολόκληρο το χειμώνα του 65 μ. Χ. 

Την πόλη επισκέφθηκε ο φιλόσοφος Επίκτητος, ο οποίος πέθανε εκεί σε ηλικία 88 ετών.

          Το 375 μ.Χ. συνέβη μεγάλος σεισμός, από ότι υπολογίζουν πρέπει να ήταν πάνω από 7 ρίχτερ και ισοπεδώθηκε η πόλη. Ακόμη και τμήματα των τειχών κατέπεσαν και βρίσκονται σε απόσταση 3 έως 5 μέτρων. Το 395 κατελήφθη από τους Βησιγότθους του Αλάριχου, με τεράστιες καταστροφές, όπως και σε όλη την Ελλάδα.  Το 475 μΧ έκαναν επιδρομές οι Βάνδαλοι από την Β. Αφρική.

          Το 551 ο Γότθοι με τον στρατηγό Τωτίλα επέδραμαν κατά της Δ. Ελλάδας, κατέστρεψαν πολλές πόλεις όπως το Σύβοτα τη Δωδώνη και τελικά κατέλαβαν και ισοπέδωσαν τη Νικόπολη, ουσιαστικά την αφάνισαν, όπως περιγράφει ο ιστορικός Προκόπιος.          

     Το 829 , το 919 και 927 οι Βούλγαροι με τις επιδρομές τους ολοκλήρωσαν την καταστροφή.

          Όπως παρατηρούμε, από τον 6ο έως τον 11ο αιώνα μ.Χ., η Νικόπολη συνεχίζει να επιβιώνει παρά τις διαδοχικές επιδρομές, τις λεηλασίες, τις καταστροφές και την παρακμή που επέφεραν στη διοίκηση και την οικονομία της. Τη Νικόπολη τελικά κατέστρεψαν τον 10ο και 11ο αιώνα ολοκληρωτικά οι Βούλγαροι, όχι τόσον κτιριακά και πολεοδομικά, αλλά πληθυσμιακά, προφανώς αναγκάζοντας τους κατοίκους να μεταναστεύσουν σε ορεινό περιβάλλον λόγω των συχνών επιδρομών τους. Πιθανολογείται ότι ορισμένοι από αυτούς παρέμειναν μονίμως στην περιφέρεια της Νικοπόλεως, ή μετακινήθηκαν στην νέα πόλη Πρέβεζα ή στις γύρω περιοχές. 

ΟΙ  ΒΑΣΙΛΙΚΕΣ  ΤΗΣ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ

Από το 450 έως το 600 μ.Χ. Χτίσθηκαν οι περίφημες Βασιλικές, αρκετές των οποίων έχουν ανασκαφεί και μπορούμε να τις επισκεφθούμε. Οι Βασιλικές αυτές της πρώτης Βυζαντινής περιόδου, μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πολύ γρήγορα ο Χριστιανισμός εξαπλώθηκε στον κυρίως Ελληνικό χώρο και οι πρόγονοί μας εγκατέλειπαν κατά κύματα την ειδωλολατρεία γνωρίζοντας το "Φως το αληθινόν, λαμβάνοντες πνεύμα επουράνιον και ευρόντες πίστιν αληθή..."

Στις κατόψεις των Βασιλικών βλέπομε πως υπάρχει ολόκληρο το συγκρότημα των ναών. Διακρίνομε το Αίθριο, το Βαπτιστήριο, το Νάρθηκα, το Σκευοφυλάκιο, τα Παστοφόρια ένθεν και ένθεν του Ιερού, το Σύνθρονο κ.λ.π.  Επίσης διασώζονται περίφημα ψηφιδωτά με παραστάσεις από το ζωϊκό και φυτικό βασίλειο. Αυτό σημαίνει πως οι πρόγονοί μας εγκατέλειψαν την ειδωλολατρεία μόνο, αλλά τις τέχνες, τα γράμματα και γενικά τον πολιτισμό τους εξακολούθησαν να τον καλλιεργούν, και δεν ήσαν ασυμβίβαστα με τη νέα τους πίστη.

• «Βασιλική Α του Δουμετίου» (525-575 μ.Χ.): Είναι τρίκλιτη και βρίσκεται δίπλα στό παλιό Αρχαιολογικό Μουσείο, εντός των παλαιοχριστιανικών τειχών, με εξαίρετα ψηφιδωτά. Τα τελευταία χρόνια αναδείχθηκε πλήρως και είναι επισκέψιμη.
• «Βασιλική Β του Αλκίσωνος» (450 μ.Χ.): Είναι πεντάκλιτη και βρίσκεται εντός των παλαιοχριστιανικών τειχών Εχει ανασκαφεί και συντηρηθεί μερικώς από τον Αναστάσιο Ορλάνδο (1965). (είναι επισκέψιμη, δίπλα στό δρόμο).
• «Βασιλική Γ» (576-600 μ.Χ.): Βρίσκεται εντός των παλαιοχριστιανικών τειχών, κοντά στό βόρειο σκέλος. Είχε ανασκαφεί από τον Αναστάσιο Ορλάνδο, αλλά βομβαρδίστηκε από τους Ιταλούς στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Είναι τρίκλιτη με τρείς αψίδες στά ανατολικά.
• «Βασιλική Δ» (500-525 μ.Χ.): Στη θέση Ασύρματος, στο λόφο καραούλι, σώσονται ωραία ψηφιδωτά και είναι επισκέψιμη.
• «Βασιλική Ε Αγίου Μηνά»: Ερειπωμένη, στη θέση Ψαθάκι και δεν έχει ανασκαφεί.
• «Βασιλική ΣΤ»: Βρίσκεται εντός των παλαιοχριστιανικών τοιχών, βορειοανατολικά της Βασιλικής του Δουμετίου. Δυστυχώς είναι μη επισκέψιμη, γιατί δυστυχώς καλύπτεται από το δρόμο της εθνικής οδού Πρέβεζας Ιωαννίνων.

      Μετά την Νικόπολη επισκεφθήκαμε την Ιερά Μονή Προφήτου Ηλιού- Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Πρεβέζης, η οποία παρουσιάζει έντονο οικολογικό ενδιαφέρον.

    Ομάδα φοιτητών το 1980 ακολούθησε το Μητροπολίτη Μελέτιο και τον βοήθησε στη διοργάνωση της Μητρόπολης. Το 1987 άρχισε η ανοικοδόμηση της Μονής. Επεσκέφθηκαν και άλλα Μοναστήρια  (Μεταμόρφωση και Ορμύλια). Έχει πλούσια πανίδα και χλωρίδα. Ιδιαίτερα έχει ορνοθοπανίδα και 25 περίπου είδη πουλιών προστατευόμενα. Διαχειμάζουν πάνω από 100.000 υβδόβια πουλιά. Σταθμεύουν και αναπαράγονται 250 είδη πτηνών, ενώ ξεχειμωνιάζει και τρίτη σε μέγεθος  ομάδα Αργυροπελεκάνων της Ευρώπης. Διαθέτει από την αρχή Βιολογικό καθαρισμό. Οι περιβαλλοντικές δραστηριότητες επικεντρώνονται στην βιολογική Ιχθυοκαλλιέργεια, στην βιολογική κτηνοτροφία και Οικοτουρισμό. Μας ξενάγησε ο π. Ιωαννίκιος και μας πληροφόρησε για τις Οικολογικές δραστηριότητες της Ι. Μονής.
       Μετά την Ιερά Μονή κατεβήκαμε στην όμορφη πόλη της Πρέβεζας. 

     Το απόγευμα φεύγοντας από την Πρέβεζα για την Άρτα, επισκεφθήκαμε την Ιερά Μονή Αγίου Δημητρίου Ζαλόγγου.  Ιδρύθηκε μετά το 600 μ.Χ. Άγνωστο πότε ακριβώς. Βρίσκεται στο ενδοξότατο ΖΑΛΟΓΓΟ, πάνω στο βουνό, πιο πέρα από τον βράχο που έπεσαν οι Σουλιώτισσες σε υψόμετρο 876μ.
      Εκεί βρέθηκε η εικόνα του Αρχάγγελου Μιχαήλ και στο σημείο αυτό χτίστηκε η Μονή αφιερωμένη στους Ταξιάρχες Μιχαήλ και Γαβριήλ.
      Το 1803, μετά από καταστροφή, μεταφέρθηκε χαμηλότερα στους πρόποδες του βράχου εκεί που είναι σήμερα, λίγο πιο κάτω από το σημείο που έπεσαν οι Σουλιώτισσες σε υψόμετρο 776 μ.Χ, όπου υπήρχε ναός του Αγίου Δημητρίου.
     Το καθολικό είναι μονόκλιτος βασιλική. Αγιογραφήθηκε το 1816. Το 1897 το κατέστρεψαν οι Τούρκοι, κυρίως τις εικόνες του. Ανακαινίστηκε το 1916 και το 1962 μετετράπη σε γυναικείο. Ενώ το 1961 στήθηκε το μνημείο για να θυμίζει την αγάπη και την θυσία για την τιμή και την ελευθερία.