ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΚΑΤΩ ΜΕΝΤΖΑΙΝΑΣ

Στις 8 Σεπτεμβρίου  2013 μετά από άδεια της ΣΤ΄  Εφορείασ  Βυζαντινών Αρχαιοτήτων   και με την ευλογία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πατρών κ.κ.  ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ  εόρτασε μετά από αρκετά χρόνια η παλαιοχριστιανική Βασιλική της Παναγίασ στην Κάτω  Μέντζαινα και τελέσθηκε υπαίθρια Θεία Λειτουργια, αφού ο ναόσ έχει πληγει από το χρόνο και τους σεισμούς και δυστυχως αυτό το μοναδικό  μνημείο δεν εχει αναστηλωθεί, και αναδειχθεί. 

     Ο Σύλλογος Προστασίας Υγείας και Περιβάλλοντος της περιοχής του Κέντρου Υγείας Χαλανδρίτσης σε συνεργασία την τοπική Εκκλησία, από το 2011, έχουν θέσει ως στόχο την αναστήλωση, αλλά και την προβολή του μοναδικού παλαιοχριστιανικού αυτού μνημείου. 

     Έτσι φέτος, στην εορτή της Παντανάσσης, διοργάνωσαν θρησκευτικές εκδηλώσεις με την τέλεση υπαίθριας Θείας Λειτουργίας, αφού ο Ναός είναι ετοιμόρροπος και επικίνδυνος. Με τον τρόπο αυτό προσπαθούν να ευαισθητοποιήσουν τους αρμοδίους φορείς και τις υπηρεσίες της Αρχαιολογίας ώστε να ενσκύψουν στο πρόβλημα και να δώσουν τις υπεύθυνες λύσεις, για να μη χαθεί ένα ακόμη μνημείο της Ελληνορθόδοξης πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

    Την Θεία Λειτουργία που τελέσθηκε από τον Αρχιερατικό Επίτροπο Φαρρών π. Δημήτριο Παπαγεωργίου  και τον εφημέριο της Πλατανόβρυσης π. Μιχαήλ Γκότση, παρακαλούθησε πλήθος κόσμου που ήρθαν όχι μόνο από την Πλατανόβρυση και τη Χαλανδρίτσα, αλλά και από την πόλη των Πατρών.   Έψαλλε η γυναικεία χορωδία "ΠΑΝΥΜΝΗΤΟΣ".

       Ο π. Δημήτριος στην ομιλία του αναφέρθηκε στο γεγονός της εορτής του Γενεσίου της Θεοτόκου και στη σημασία του για τον Χριστιανό, η δε πρόεδρος του Συλλόγου Προστασίας Υγείας και Περιβάλλοντος κ. Σοφία Τσανάκα, αναφέρθηκε στην ιστορία του Ι. Nαού και στις προσπάθεις που γίνονται για την αναστήλωσή του αναφέροντας:

      Βρεθήκαμε και πάλι εδώ, 2 χρόνια μετά την τελευταία μας εκδήλωση στον χώρο αυτό, τούτη την φορά με συγκεκριμένο στόχο: να τελειώσουμε ό,τι αρχίσαμε στην εκδήλωση της 4-9-2011. Την συγκέντρωση με την βοήθειά σας των απαραίτητων χρημάτων για την εκπόνηση αρχιτεκτονικής μελέτης της αναστήλωσης του Ι.Ναού της Παναγιάς της Μέτζενας όπως είναι γνωστή στην περιοχή και στους αρχαιολογικούς κύκλους. Επιγραμματικά θα αναφερθώ στο μνημείο:   

      Η Βυζαντινή Βασιλική της Κοίμησης της Θεοτόκου βρίσκεται στο 18^ο χιλιόμετρο του δρόμου Πατρών-Καλαβρύτων λίγο πριν από την διακλάδωση που οδηγεί στο χωριό Μέντζενα ή Πλατανόβρυση. Είναι τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική του 10^ου μΧ. αιώνα με νάρθηκα ισοπλατή προς τον κυρίως ναό. Το μνημείο που μετά από διάφορες προσχώσεις  δεν γινόταν εύκολα αντιληπτό, αποκαλύφθηκε μετά τις ανασκαφικές εργασίες που άρχισαν το φθινόπωρο του 1981 και συνεχίστηκαν τα επόμενα έτη. Μετά τις εργασίες φάνηκε ότι η πρόσβαση στην βυζαντινή βασιλική γινόταν από την κυρία είσοδο που ανοιγόταν στον δυτικό τοίχο του νάρθηκα στον οποίο οδηγούσαν τρία σκαλοπάτια κατασκευασμένα από αρχαίο υλικό.  Στο κατώτερο τμήμα του βορείου τοίχου του ναού έχει ενσωματωθεί τοίχος ρωμαϊκού κτιρίου. Ο κυρίως ναός διαιρείται σε τρία κλίτη για τον χωρισμό των οποίων έχουν χρησιμοποιηθεί ανεστραμμένα ιωνικά κιονόκρανα από κτίρια της ύστερης αρχαιότητας. Επίσης έχουν διασωθεί κάποια τμήματα του μαρμαροθετημένου δαπέδου.

       Η ανασκαφή επίσης έφερε στο φως ερείπια κτιρίου, πιθανόν   λουτρού των ρωμαϊκών χρόνων, που ερειπώθηκε στις αρχές του 5^ου μΧ. αιώνα και πάνω του οικοδομήθηκε η βυζαντινή βασιλική.

      Στις έρευνες των επομένων χρόνων βεβαιώθηκε η χρήση του χώρου γύρω και μέσα από τον ναό ως χριστιανικού νεκροταφείου από τον 5^ο μΧ. Αιώνα ως τις αρχές της τουρκοκρατίας. Συνολικά ανασκάφηκαν 39 τάφοι και από την τοποθέτηση των νεκρών προέκυψε ότι οι ταφές είναι χριστιανικές. Τα κτερίσματα των τάφων (ασημένια δαχτυλίδια, σκουλαρίκια, πόρπες και κυρίως νομίσματα) βοήθησαν στην χρονολόγηση των ταφών. Κάποια από τα παλαιότερα νομίσματα είναι ασσάρια χρονολογικής κοπής 383μΧ. (Αυτοκράτορος Αρκαδίου) και κάποια άλλα  τορνήσια Γουλιέλμου Βιλλαρδουϊνου χρονολογικής κοπής μετά το 1250μΧ. Σε άλλον τάφο βρέθηκαν αργυρά παλαιοτουρκικά νομίσματα. Οι ανασκαφικές έρευνες δεν έχουν ολοκληρωθεί.

     Η σπουδαιότητα του μνημείου και η ανάγκη συντήρησής του δεν χρειάζεται να τονιστεί άλλο από εμένα.  Διαπιστώνεται από τις συγγραφικές μελέτες αλλά και από τους αλλοδαπούς ταξιδιώτες που με τους ιστορικούς οδηγούς στο χέρι το αναζητούν. Καθήκον δικό μας είναι να κινητοποιήσουμε το ελληνικό κράτος προκειμένου να πράξει τα αυτονόητα. Να το διασώσει για να παραδοθεί και στις επόμενες γενιές. Εμείς κάνουμε την προσπάθειά μας που ελπίζω να συγκινήσει τους αρμοδίους για να την συνεχίσουν.

      Στο σημείο αυτό θέλω κατ’ αρχήν να ευχαριστήσω όλους εσάς που από το υστέρημά σας συνδράμετε στον αγώνα μας, τις οικογένειες Α. Αγγελόπουλου, Κ.Αποστολόπουλου, Α. Βέρρα, Ι.Δεττοράκη, Π.Θεοδωρόπουλου και Θ.Κωτσοπούλου καθώς και τους επαγγελματίες Γιώργο Παναγιωτόπουλο, Γιάννη Μανέτα και «Ζέρμπερα» που μας πρόσφεραν τα δώρα για την λαχειοφόρο μας, τον Δήμο Ερυμάνθου για την οικονομική ενίσχυση και την βοήθεια στο στήσιμο της εκδήλωσης, τις κυρίες της Πλατανόβρυσης που αυθόρμητα και με δική τους συνεννόηση αποφάσισαν να προσφέρουν τα γλυκά που θα γευτείτε στο τέλος της εκδήλωσης αλλά και το ΔΣ. του Συλλόγου Προστασίας Υγείας και Περιβάλλοντος ΚΥΧ. την προεδρία του οποίου έχω την τιμή να διαχειρίζομαι,  επειδή με ιδιαίτερη θέρμη αγκάλιασε και ξετύλιξε όλη αυτήν την προσπάθεια.