ΠΕΡΙ ΜΕΓΑΟΥ ΑΓΙΑΣΜΟΥ: ΠΟΥ ΚΑΙ ΠΩΣ ΦΥΛΑΣΣΕΤΑΙ;

 

Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο Μεγάλο Αγιασμό που τελείται την παραμονή των Θεοφανείων και εκείνον της ημέρας της Εορτής των Θεοφανείων;

        Ο Μεγάλος Αγιασμός που επισήμως τελείται την παραμονή της Εορτής των Θεοφανείων και ανήμερα είναι ακριβώς ο ίδιος. Εσφαλμένα κάποιοι ημιμαθείς και πολύξεροι επί παντός εκκλησιαστικού θέματος θεωρούν ότι δήθεν τελείται την παραμονή ο «μικρός Αγιασμός» και την επόμενη 6/01 ο «Μέγας». Και στις δύο περιπτώσεις όμως σε όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίας τελείται η Ακολουθία του Μεγάλου Αγιασμού. Ο Μικρός Αγιασμός τελείται την πρώτη μέρα κάθε μήνα, καθώς και εκτάκτως όταν το ζητούν οι πιστοί σε διάφορες περιστάσεις (εγκαίνια οικιών, καταστημάτων και ιδρυμάτων, σε θεμελίωση κτισμάτων κλπ). Ο Μεγάλος Αγιασμός τελείται μόνο δύο φορές το χρόνο και μόνο στον Ι. Ναό.

Πού φυλάσσεται ο Μέγας Αγιασμός και για ποιο λόγο;

Ο Μεγάλος Αγιασμός φυλάσσεται όλο το χρόνο στο Ναό. Φυλάσσεται όχι άνευ λόγου. Ο λόγος είναι να «μεταλαμβάνεται» από τους πιστούς υπό ορισμένες συνθήκες και προϋποθέσεις όπως η περίπτωση που αφορά στους διατελούντες υπό επιτίμιο του Πνευματικού, που εμποδίζει τη συμμετοχή τους στη Θ. Κοινωνία, για ορισμένο καιρό, και είθισται να δίδεται σ’ αυτούς, για ευλογία, παρηγοριά και στήριξη ο Μέγας Αγιασμός. Κανένα κώλυμα δεν υφίσταται προς τούτο, εφ’ όσον μάλιστα βρίσκονται «εν μετανοία καί εξομολογήσει». Απαραίτητα όμως πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι ο Μέγας Αγιασμός δεν υποκαθιστά ούτε αντικαθιστά τη Θεία Κοινωνία του Σώματος και του Αίματος του Χριστού, για την οποία οφείλουμε με μετάνοια να προετοιμαζόμαστε για τη συχνή λήψη της.

Μπορεί ο Μέγας Αγιασμός να φυλάσσεται στο σπίτι μας και να πίνουμε απ’ αυτόν σε καιρό ασθένειας ή για αποτροπή βασκανίας ή κάθε άλλης σατανικής ενέργειας;

Η απάντηση είναι θετική. Ναι και παρέχεται στο ι. κείμενο της Ακολουθίας του Μεγάλου Αγιασμού, που προβλέπει « ίνα πάντες οι αρυόμενοι και μεταλαμβάνοντες έχοιεν αυτό (το ηγιασμένον ύδωρ…) προς ιατρείαν παθών, προς αγιασμόν οίκων, προς πάσαν ωφέλειαν επιτήδειον….δαίμοσι ολέθριον, ταις εναντίαις δυνάμεσι απρόσιτο…». Έτσι ο πιστός χειραγωγείται με τον εκκλησιαστικό αυτό τρόπο ν’ αποφεύγει άλλες διεξόδους «ξόρκια, μαγείες και άλλες μεθοδείες του πονηρού, και να καταφεύγει στα έγκυρα « α γ ι ά σ μ α τ α » της Εκκλησίας μας, που είναι ο Μέγας Αγιασμός, και ο «μικρός Αγιασμός», ως συνειδητό μέλος της Εκκλησίας, της Ταμειούχου της Θ. Χάριτος. Προϋποτίθεται βέβαια ότι στα σπίτια μας όπου θα φυλάσσεται ο Μέγας Αγιασμός, το καντήλι θ’ ανάβει και θα καίει καθημερινά επιμελώς, θα υπάρχει σωστή πνευματική ζωή και ευλάβεια στα μέλη της οικογένειας, και θ’ αποφεύγεται καθετί που μπορεί να αποδιώχνει τη Θ. Χάρη όπως π.χ. βλασφημίες ή άλλες ακαταστασίες.

Ποια η σχέση νηστείας και Μεγάλου Αγιασμού;

     Στην αρχαία Εκκλησία την παραμονή των Θεοφανείων – όπως την παραμονή του Πάσχα και της Πεντηκοστής – γινόταν η βάπτιση των Κατηχουμένων, δηλ. των νέων χριστιανών. Τα μεσάνυχτα τελούνταν ο αγιασμός του ύδατος για την τελετή του Βαπτίσματος. τότε εισήχθη η συνήθεια – οι χριστιανοί να παίρνουν από το αγιασμένο νερό και να πίνουν ή να το μεταφέρουν στα σπίτια τους για ευλογία και να το διατηρούν ολόκληρο το χρόνο. «Δια τούτο και εν μεσονυκτίω κατά την εορτήν ταύτην άπαντες υδρευσάμενοι, οίκαδε τα νάματα αποτίθενται, και εις ενιαυτόν ολόκληρον φυλάττουσι» (Λόγος Ι. Χρυσοστόμου εις τό άγιον βάπτισμα του Σωτήρος. PG 49, 366). Αργότερα όμως, η ακολουθία του Μεγάλου Αγιασμού απομονώθηκε απ’ αυτή του Βαπτίσματος και τελείται όπως προαναφέραμε. Παρέμεινε η ευλαβής συνήθεια οι πιστοί να μεταλαμβάνουμε και να παίρνουμε από το αγιασμένο νερό. Έτσι, στη σημερινή εποχή, οι τακτικώς μεταλαμβάνοντες των Αγ. Μυστηρίων και τηρούντες τα των νηστειών της Εκκλησίας, όπως και της 5ης Ιανουαρίου, που η νηστεία αυτή αφορά μόνο την προετοιμασία μας για τη μεγάλη Δεσποτική Εορτή, είναι ήδη έτοιμοι, ώστε να μεταλάβουν από το Μεγάλο Αγιασμό και της 5ης και της 6ης Ιανουαρίου. Σε άλλη περίπτωση των επιτιμίων κ.λ.π. ενδείκνυται να τελείται προηγουμένως σχετική νηστεία, όπως ορίζει ο Πνευματικός.  (EΚΚΛΗΣΊΑ on line).

    Εις το Άγιον Όρος οι μοναχοί κοινωνούν του Μεγάλου Αγιασμού όχι μόνον κατά την ημέρα των Θεοφανείων, αλλά κατά την συνήθειά τους να πίνουν αγιασμό κάθε μέρα μετά την Θ. Λειτουργία, πίνουν από τον Μ. Αγιασμό της παραμονής όλο το οκταήμερο μετά τα Φώτα, μέχρι της αποδόσεως της εορτής. Επομένως, πίνεται ο Αγιασμός αυτός. Και πίνεται, ως γνωστόν, μετά την Θεία Μετάληψη και πριν να πάρουμε το αντίδωρο (ή ο,τιδήποτε άλλο).  

    Με το ραντισμό του Μ. Αγιασμού εκδιώκονται από κάθε τόπο τα πονηρά πνεύματα· συγχωρούνται συγγνωστά καθημερινά αμαρτήματα, δηλαδή δαιμονικές φαντασίες και αισχροί λογισμοί, εκδιώκονται ασθένειες και δίδεται ψυχική και σωματική υγεία. Και για να λεχθεί πιο συνοπτικά: όλοι όσοι τον δέχονται με πίστη παίρνουν αγιασμό και ευλογία.