ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΩΝ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ ΠΑΤΡΩΝ

     Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε η φετινή Χριστουγεννιάτικη εορτή του Κατηχητικού Σχολείου του Ι. Ν. Αγίου Ανδρέου Πατρών, που έγινε στο Πνευματικό Κέντρο του Ναού, την Δευτέρα 23 Δεκεμβρίου 2013, το απόγευμα. Με την άδεια και τις ευχές του Προϊσταμένου του Ι. Ναού πρωτοπρεσβύτερου π. Νικολάου Σκιαδαρέση, οι υπεύθυνοι του κατηχητικού έργου του Ναού π. Σπυρίδων Αλεξανδρής και κ. Γεωργία Κεκάτου, διοργάνωσαν με άριστο τρόπο την εορτή του Κατηχητικού Σχολείου. 

    Η Κατηχητική ομάδα του Αγίου Ανδρέου Πατρών, αποτελούμενη από μικρά και μεγάλα παιδιά, αγόρια και κορίτσια, έδωσαν ισχυρό μήνυμα πως καθαρίζοντας πάντα τη δική μας εσωτερική φάτνη, γεννιέται ο Χριστός, Αυτός που πάντα θα μας αγαπά ως φιλεύσπλαχνος Πατέρας, φίλος και αδελφός. Με τη ζωντάνια τους, την πίστη τους, τα Χριστιανικά ιδανικά τους καλωσόρισαν επί σκηνής, με ποιήματα, άσματα, επίκαιρους ύμνους, Χριστιανικά Χριστουγεννιάτικα τραγούδια και κατάλληλα θεατρικά, το νεογέννητο Βρέφος της Βηθλεέμ.  

     Στη συνέχεια ο Πρωτοπρεσβύτερος π. Νικόλαος Σκιαδαρέσης, φανερά συγκινημένος και ιδιαίτερα ευχαριστημένος από την οργάνωση της εορτής, αναφέρθηκε στην υψηλή σημασία των εορτών, ευχαρίστησε τα παιδιά για τον κόπο και την προσπάθεια που κατέβαλλαν, έδωσε Χριστουγεννιάτικες ευχές σ όλους τους προσκεκλημένους και τους ευχαρίστησε λέγοντας πόσο μεγάλη σημασία έχει σήμερα τα παιδιά να βρίσκονται στα Κατηχητικά σχολεία  και παρότρυνε τους εργάτες της κατηχήσεως να συνεχίσουν τον αγώνα τους με ζήλο, αυταπάρνηση και άπειρη αγάπη προς τα παιδιά και τους νέους, που τους αξίζουν πολλοί κόποι και ακόμη περισσότερες θυσίες. 

     Στο τέλος αυτής της όμορφης Χριστουγεννιάτικης γιορτής, εκτός της καθιερωμένης κλήρωσης δώρων, μοιράστηκαν δώρα στο καθένα από τα παιδιά από τον π. Σπυρίδωνα Αλεξανδρή καθώς και κεράσματα στην έξοδο από το Πνευματικό κέντρο. Η προσοχή, η προσευχή, οι ευχές και οι ευχαριστίες μας,  στρέφονται  στα παιδιά μας, στα νέα βλαστάρια της Εκκλησίας και της πατρίδας μας.

     Ας τους δώσουμε τα κίνητρα και τις προϋποθέσεις να χτίσουν έναν κόσμο όπως τον ονειρεύονται και να προσπεράσουν τα δικά μας λάθη. Αυτός ο κόσμος σίγουρα θα είναι καλύτερος απ΄αυτόν που τους παραδίδουμε. Καλά Χριστούγεννα με το Χριστό στο επίκεντρο των εορτασμών μας και με την Αγάπη Του,  στολίδι  της ζωής μας!

ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΣΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ

         Την 6η Δεκεμβρίου, ημέρα μνήμης του εν Αγίοις Πατρός ημών Νικολάου Αρχιεπισκόπου Μύρων της Λυκίας του θαυματουργού, τελέσθηκε σύμφωνα με το πρόγραμμα, Θεία Λειτουργία στο εκκλησάκι του Γεν. Εκκλησιαστικού Λυκείου Πατρών. 

       Λειτούργησε ο Πρωτοπρεσβύτερος π. Δημήτριος Παπαγεωργίου καικ έψαλλαν οι μαθητές του Λυκείου υπό τη Διεύθυνση του καθηγητού της Βυζαντινής Μουσικής κ. Παύλου Μάλλιαρη. 

        Ο Θεολόγος καθηγητής του Λυκείου κ. Νικόλαος Κώσταλος, ο οποίος είχε και την ονομαστική του εορτή, μίλησε επίκαιρα αναφερόμενος στην προσωπικότητα του Αγίου Νικολάου, ο οποίος υπήρξε "ὀρφανῶν προστάτης σε καί χηρῶν, πεινόντων τροφέα, πενομένων τε πλουτιστήν, αἰχμαλώτων ρύστην, πλεόντων τε σωτῆρα, κεκτήμαθα παμμάκαρ, σοφέ Νικόλαε". Παραθέτουμε την ομιλία του εορτάζοντος καθηγητού κ. Νικολάου Κώσταλου:

 «Κανόνα πίστεως, εικόνα πραότητος και εγκρατείας διδάσκαλον», αποκαλεί ο υμνογράφος τον σημερινό μεγάλο Άγιο που τιμάμε, τον Άγιο Νικόλαο, επίσκοπο Μύρων της Λυκίας, τον θαυματουργό. Ο Άγιος Νικόλαος είναι ένας από τους πλέον αγαπητούς Αγίους της Εκκλησίας μας και γεννήθηκε στα Πάταρα της Λυκίας στα τέλη του 3^ου αιώνα από ευσεβείς και πλούσιους γονείς, που επί πολλά χρόνια παρέμεναν άτεκνοι και οι οποίοι τον ανέθρεψαν «εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου».

Ο Άγιος Νικόλαος αρχικά αφιερώθηκε στον ασκητικό βίο και κατόπιν ανακηρύχθηκε επίσκοπος Μύρων της Λυκίας, μιας πόλης στη Μικρά Ασία. Από τη θέση αυτή ανέπτυξε έντονη φιλανθρωπική δράση και έκανε έντονους αγώνες για την προστασία των φτωχών και των απόρων, ιδρύοντας νοσοκομεία και διάφορα άλλα φιλανθρωπικά ιδρύματα. Επειδή εμψύχωνε τους χριστιανούς που διώκονταν από τους Ρωμαίους αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τη δική του δίωξη και εξορία. Κατά τους διωγμούς του Διοκλητιανού φυλακίστηκε και υπέστη βασανιστήρια. Όταν όμως αυτοκράτορας έγινε ο Μέγας Κωνσταντίνος, ο Νικόλαος επανήλθε στον αρχιεπισκοπικό θρόνο. Η ελεημοσύνη και η συμπαράσταση των αναξιοπαθούντων ήταν τα βασικά γνωρίσματα της προσωπικότητάς του, όμως ο Μικρασιάτης επίσκοπος ήταν προικισμένος και με το χάρισμα της θαυματουργίας και έσωσε πολλούς ανθρώπους, και όσο ήταν εν ζωή αλλά και μετά την κοίμησή του. Για το λόγο αυτό αποκαλείται «Θαυματουργός».

Ο Άγιος Νικόλαος απεδήμησε ειρηνικά στις 6 Δεκεμβρίου του έτους 330. Μετά την κοίμησή του ονομάστηκε «μυροβλύτης», καθώς τα λείψανά του άρχισαν να αναβλύζουν άγιο μύρο. Και μάλιστα το μύρο ήταν τόσο πολύ, που οι πιστοί το μάζευαν σε δοχεία για θεραπεία από διάφορες αρρώστιες, ενώ αρκετοί λιποθυμούσαν από την έντονη ευωδία του. Τα λείψανά του διατηρήθηκαν στα Μύρα της Λυκίας έως και τον ενδέκατο αιώνα, όπου το 1087 με την Ά Σταυροφορία μεταφέρθηκαν στην Ιταλία, στην πόλη Μπάρι, όπου βρίσκονται μέχρι και σήμερα. Ο Άγιος Νικόλαος τιμάται και στη Δύση, όπου ονομάζεται Santa Niclaus – Santa Claus και εξαιτίας της πλούσιας φιλανθρωπικής του δράσης, εσφαλμένα συνδέθηκε με τα Χριστούγεννα και την ανταλλαγή δώρων. Είναι λοιπόν άστοχο και εντελώς αβάσιμο να ταυτίζουμε τον Μέγα Βασίλειο με τον Santa Claus.

Πολλά είναι τα αξιοθαύμαστα γεγονότα από τη ζωή του μεγάλου Αγίου, που θα μπορούσε να αναφέρει κανείς. Ένα από αυτά είναι το ταξίδι του προς τα Ιεροσόλυμα. Καθώς ταξίδευε το πλοίο, άρχισαν να πνέουν σφοδρότατοι άνεμοι και ξέσπασε μεγάλη τρικυμία. Επιβάτες και πλήρωμα έχασαν την ψυχραιμία τους και περίμεναν να καταποντισθούν. Ο Νικόλαος όμως γονατιστός προσευχήθηκε με θέρμη προς τον Κύριο και το θαύμα έγινε. Οι άνεμοι έπαυσαν και η θάλασσα αμέσως γαλήνεψε. Όμως κάποιος ναύτης, που ήταν στο κατάρτι, γλίστρησε και έπεσε στο κατάστρωμα νεκρός. Όλοι στενοχωρήθηκαν, που χάθηκε ένας άνθρωπος. Χάρη όμως στις θερμές προσευχές του Αγίου ο ναύτης αναστήθηκε, σαν να ξύπνησε από βαθύ ύπνο. Και άλλα αμέτρητα θαύματα όμως έκανε ο Άγιος σώζοντας πλοία από τρικυμίες και ταξιδιώτες που κινδύνευαν στη θάλασσα, όπως κάποια φορά που εμφανίστηκε ο ίδιος στο τιμόνι κάποιου πλοίου που κινδύνευε και το οδήγησε σε ασφαλές λιμάνι.

Για το λόγο αυτό ο Άγιος Νικόλαος είναι ο μεγάλος προστάτης των ναυτικών. Δεν υπάρχει πλοίο που να μην έχει στο τιμόνι και στην πλώρη την εικόνα του και δεν υπάρχει ναυτικός που να μην τον έχει επικαλεστεί με τη φράση «Αϊ-Νικόλα, βοήθα με».  Αμέτρητοι είναι και οι ναοί στα λιμάνια και στα νησιά, που φέρουν το όνομα του, τάματα των ναυτικών σε δύσκολες στιγμές.

Ένα άλλο σημαντικό περιστατικό της δράσης του Αγίου είναι η σωτηρία τριών κοριτσιών από την ατίμωση.  Ο πατέρας τους έχοντας τεράστια οικονομικά χρέη και επειδή δεν διέθετε την οικονομική άνεση να τις προικίσει, αναγκάστηκε να τις εξωθήσει στην πορνεία. Μόλις το έμαθε αυτό ο Άγιος πήγε τρεις φορές κρυφά την νύχτα και άφησε σημαντικό χρηματικό ποσό, ώστε να μπορέσουν οι τρεις κόρες να νυμφευθούν και να αποφύγουν την ατίμωση.  Όταν όμως τον ανακάλυψε ο πατέρας, ο Άγιος τον ανάγκασε να υποσχεθεί ότι δεν θα αποκαλύψει σε κανέναν το γεγονός. Αυτή ακριβώς είναι και η αξία της ελεημοσύνης.

Το 325  ο Άγιος Νικόλαος έλαβε μέρος στην Α' Οικουμενική Σύνοδο, που έγινε στη Νίκαια της Βιθυνίας, όπου αναδείχθηκε σε «κανόνα πίστεως»  καταπολεμώντας τις αιρετικές διδασκαλίες του Αρείου. Κατά τη διάρκεια της  Συνόδου μάλιστα τόσο ήταν το σθένος του για την υπεράσπιση των Ορθοδόξων αληθειών, που έφθασε στο σημείο μπροστά στον ίδιο τον αυτοκράτορα να χαστουκίσει δυνατά τον Άρειο, ο οποίος αμετανόητος επέμενε στις κακοδοξίες του για την θεότητα του Ιησού. Επειδή ο ξυλοδαρμός μπροστά στον αυτοκράτορα απαγορευόταν, διατάχθηκε η φυλάκισή του και το ίδιο βράδυ εμφανίστηκαν στη φυλακή ο ίδιος ο Χριστός και η Παναγία και του έδωσαν Ευαγγέλιο και ωμοφόριο. Όταν το πρωί πήγαν οι δεσμοφύλακες, έκπληκτοι είδαν τον άγιο με σπασμένα τα δεσμά, να φοράει το ωμοφόριο και να διαβάζει το Ευαγγέλιο. Μετά από αυτό το γεγονός αποφυλακίστηκε με διαταγή του αυτοκράτορα. Γι’ αυτό σε πολλές εικόνες παρατηρούμε το Χριστό και την Παναγία δεξιά και αριστερά του Αγίου, να του προσφέρουν Ευαγγέλιο και ωμοφόριο.

Ο Άγιος Νικόλαος με τον άγιο βίο του μας παρουσιάζει  πολλά και ποικίλα διδάγματα. Ο ίδιος αναδείχθηκε όπως είπαμε σε «κανόνα πίστεως», διδάσκοντας ότι πρέπει να παραμένουμε αμετακίνητοι στην Ορθόδοξη διδασκαλία της Εκκλησίας μας. Επίσης υπήρξε «εικόνα πραότητος», που με την πλούσια αλλά αθόρυβη φιλανθρωπική του δράση και την ανιδιοτελή αγάπη του, πρόσφερε ανακούφιση και στήριγμα στους πονεμένους. Τέλος αναδείχθηκε σε «εγκρατείας διδάσκαλον», αποτελώντας όπως όλοι οι Άγιοι εξάλλου, πρότυπο και παράδειγμα προς μίμηση. Ο Άγιος με τον τρόπο ζωής του κατέκτησε «τη ταπεινώσει τα υψηλά, τη πτωχεία τα πλούσια». Με την ταπείνωση δηλαδή έφθασε ψηλά και με τη φτώχεια κατέκτησε τον πλούτο. Ιδανικά που ακούγονται παράδοξα στην εποχή μας, οδηγούν όμως στην αγιότητα.

Τέλος, είπαμε ότι ο Άγιος είναι προστάτης των ναυτικών. Όταν όμως στη ζωή μας ξεσπούν τρικυμίες όλοι χρειαζόμαστε την προστασία του, όχι μόνο οι ναυτικοί, και γι’ αυτό ζητάμε τις πρεσβείες του: «Πάτερ Ιεράρχα Νικόλαε, πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών». Αμήν.

Η ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΣΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ 13-11-2013

Με ιδιαίτερη λαμπρότητα  γιορτάσθηκε η ημέρα της μνήμης του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, προστάτου του Γεν. Εκκλησιαστικού Λυκείου Πατρών.

Το πρωί τελέσθηκε Θεία Λειτουργία από τον Πρωτοπρεσβύτερο π. Δημήτριο Παπαγεωργίου και συμμετείχαν οι  Ιερείς - μαθητές του Σχολείου π. Νικόλαος Ριτσίκαλης και π. Δημήτριος Σπαθής.

Έψαλλαν με τις γλυκές και μελωδικές τους φωνές οι μαθητές του Σχολείου υπό την Διεύθυνση του Διευθυντού κ. Ιωάννου Κόττορου και του καθηγητού της Βυζ. Μουσικής κ. Παύλου Μάλλιαρη.

Τον πανηγυρικό λόγο της εορτής εκφώνησε ο θεολόγος καθηγητής κ. Νικόλαος Κώσταλος, ο οποίος με πολύ γλαφυρό ύφος εξήρε  την προσωπικότητα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου και τόνισε ιδιαιτέρως την ασκητικότητα, την μαχητικότητα του μεγάλου πατρός, καθώς επίσης τις παιδαγωγικές αρχές και τους λόγους του για το υψηλό αξίωμα της ιερωσύνης.

          Ο Διευθυντής κ. Ιωάννης Κόττορος ευχαρίστησε όλους όσους συμμετείχαν ενεργά στην διοργάνωση της εορτής και εξέφρασε τη χαρά του διότι στη γιορτή του Σχολείου μας παραβρέθηκαν παλιοί απόφοιτοι καθώς επίσης και προσωπικό το οποίο έχει συνταξιοδοτηθεί.

      ΟΜΙΛΙΑ  ΚΩΣΤΑΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΟΡΤΗ ΑΓ. ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

 13-11-2013

Από τις μεγαλύτερες μορφές όλων των αιώνων και όλων των εποχών είναι αναμφισβήτητα ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, τον οποίο τιμούμε σήμερα. Ήταν στυλοβάτης της Ορθοδοξίας, υποδειγματικός Ιεράρχης, ένας από τους μεγαλύτερους Πατέρες της Εκκλησίας μας, ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της αληθινής πίστης και παράλληλα ένας από τους μεγαλύτερους παιδαγωγούς.

Ο Άγιος Ιωάννης ήταν γέννημα και καρπός της Αντιόχειας. Σύντομα αποκτά την προσωνυμία «Χρυσόστομος» εξαιτίας της ρητορικής του δεινότητας και των εκπληκτικών ομιλιών και κηρυγμάτων του, που βασίζονταν στην εξήγηση των βιβλικών κειμένων. Οι συνθήκες τον οδηγούν στον πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης, όπου ως Πατριάρχης διακρίθηκε για την ποιμαντική, φιλανθρωπική,  κοινωνική, εκκλησιαστική και ιεραποστολική του δράση. Δε διστάζει να ελέγχει αυστηρά κληρικούς, λαϊκούς και άρχοντες, ακόμα και την ίδια την αυτοκράτειρα, προσπαθώντας να τους συνετίσει και να τους οδηγήσει στη μετάνοια, την οποία χαρακτηρίζει Θείο δώρο. Έλεγε χαρακτηριστικά: «το πίπτειν ανθρώπινον, το εμμένειν εωσφορικόν, το μετανοείν Θείον», δηλαδή, το να κάνει λάθη κανείς είναι ανθρώπινο, το να επιμένει όμως στην αμετανοησία είναι διαβολικό ενώ το να μετανοεί είναι θεϊκό.

Όλη αυτή η δράση του Αγίου, μαζί με την πολεμική του ενάντια στους αιρετικούς, οδήγησαν στο να συκοφαντηθεί και τελικά να οδηγηθεί στην εξορία, από όπου επέστρεψε μετά από την επίμονη αντίδραση του λαού. Όμως ο φθόνος δεν έλειψε και κατάφερε να εκδιώξει ξανά τον Ποιμένα από το ποίμνιό του. Έτσι ο Άγιος εξορίζεται για δεύτερη φορά. Μετά από πολλές κακουχίες και ταλαιπωρίες και πριν φθάσει στον τελικό τόπο της εξορίας του, παρέδωσε το πνεύμα του στον Δημιουργό. Ο συναξαριστής περιγράφει τις τελευταίες στιγμές της επίγειας ζωής του αναφέροντας ότι «τέλεσε την θεία Λειτουργία, κοινώνησε, διένειμε όλα τα υπάρχοντά του -ακόμη και τα υποδήματά του- στους μαθητές του και στους πιστούς που ήσαν γύρω του, είπε την τελευταία του συνηθισμένη ευχή «Δόξα σοι Κύριε πάντων ένεκεν», έκανε το σημείο του σταυρού και έφυγε για το ευλογημένο ταξίδι που θα τον οδηγούσε να δει τον Χριστό».

Η είδηση του θανάτου του διαδόθηκε σαν αστραπή και το ποίμνιό του έσπευσε από παντού να αποδώσει τιμές στον μεγάλο ποιμένα. Αργότερα το λείψανό του μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη και έγινε δεκτό με πρωτοφανείς τιμές από τον απλό λαό, ο οποίος αναβοούσε: «Απόλαβε του θρόνου σου, Άγιε». Εκεί παρέμειναν τα οστά του μέχρι το 1204, οπότε κατά τη διάρκεια της Δ΄ Σταυροφορίας μεταφέρθηκαν στη Ρώμη. Η πρόνοια του Θεού όμως οικονόμησε ώστε 800 χρόνια μετά, το 2004, να επανέλθουν και πάλι στο θρόνο της Βασιλεύουσας, στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Αξιοσημείωτο είναι ότι το αριστερό αυτί της κάρας του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, που βρίσκεται στο Άγιο Όρος, παραμένει αναλλοίωτο. Σύμφωνα με τον μαθητή του Χρυσοστόμου, Πρόκλο, αυτό ήταν το αυτί στο οποίο ο Απόστολος Παύλος υπαγόρευε την ερμηνεία των Γραφών.

Η αγάπη του Αγίου για τα γράμματα και η μεγάλη του μόρφωση τον κατέστησε έναν από τους τρεις ιεράρχες, τους προστάτες των γραμμάτων, τα πρότυπα των παιδαγωγών και τους εκφραστές του ελληνοχριστιανικού μορφωτικού ιδεώδους. Υπήρξε πολυγραφότατος· το έργο του είναι επίκαιρο ακόμα και στις μέρες μας, όπως άλλωστε όλα τα έργα των Πατέρων της Εκκλησίας μας. Δικός του καρπός είναι και η Θεία Λειτουργία που τελείται σχεδόν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Ο  Άγιος Ιωάννης στα έργα του δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην Ιερωσύνη. Μνημειώδεις είναι οι λόγοι του «Περί ιερωσύνης». Σε αυτούς χαρακτηρίζει την ιερωσύνη «φρικτό μυστήριο» και απόδειξη της αγάπης του Χριστού. Υπογραμμίζει τα προσόντα που πρέπει να έχουν οι ιερείς, συμβουλεύει τους κληρικούς να αποφεύγουν τη δόξα και τους επαίνους, να δίνουν μάχες με τις αιρέσεις, να διαλέγονται με το ποίμνιό τους, να διαθέτουν ευχέρεια λόγου και γενικά τονίζει το βάρος της ευθύνης που φέρουν οι κληρικοί έναντι του Θεού και των ανθρώπων. Κατακρίνει έντονα και με αυστηρότητα τους διεφθαρμένους κληρικούς υποστηρίζοντας ότι «εάν ο κλήρος που είναι το άλας της γης, παρουσιάζει έκλυτο βίο, πώς θα ζητήσουμε από το ποίμνιο να ζει άγιο και κατά Χριστόν βίο;» Θεωρεί τους ιερείς υπεύθυνους για τις αμαρτίες των άλλων και τονίζει ότι τα αμαρτήματα των ιερέων τιμωρούνται αυστηρότερα από των λαϊκών. Μεγάλες ευθύνες όμως επιρρίπτει και σε εκείνους που χειροτονούν ανάξιους κληρικούς, ακόμη και εν αγνοία τους. Κυριολεκτικά θα πρέπει να μας διαπερνά ρίγος, αναλογιζόμενοι τις παραινέσεις αυτές του Αγίου.

Ο Άγιος Ιωάννης αφιερώνει μεγάλο μέρος του έργου του στην διαπαιδαγώγηση των νέων συνδυάζοντας αρμονικά τις αλήθειες της Αγίας Γραφής με τα διδάγματα των Αρχαίων Ελλήνων. Αναφέρει ότι οι γονείς της εποχής εκείνης είχαν ως κύριο μέλημα να προσφέρουν στα παιδιά τους κάθε υλικό αγαθό και μόρφωση για να ευημερήσουν και να πετύχουν επαγγελματικά, αδιαφορούσαν όμως για την πνευματική και ηθική τους καλλιέργεια. Θεωρούσαν αντιθέτως τις αρετές ελαττώματα και αδυναμίες. Αναφέρει λοιπόν τρεις έρωτες που υπήρχαν στη ζωή των ανθρώπων την εποχή εκείνη: των χρημάτων, της δόξας και της σάρκας. Αυτά καθόριζαν και τη γενικότερη διαπαιδαγώγηση των νέων της εποχής. Άραγε σήμερα διαφέρουν οι καταστάσεις αυτές; Μήπως δε μιλάμε για την εποχή του Χρυσοστόμου αλλά για τη σημερινή κατάσταση που επικρατεί στην κοινωνία; Μήπως και σήμερα μερικοί γονείς δεν ενδιαφέρονται μόνο για την οικονομική και επαγγελματική αποκατάσταση των παιδιών τους, αδιαφορώντας για οποιαδήποτε ηθική και πνευματική καθοδήγηση; Βέβαια είναι φυσικό και δικαιολογημένο να επιζητεί ένας γονιός το καλύτερο για το παιδί του αλλά δεν πρέπει να παραμελεί και την διαπαιδαγώγηση της ψυχής.

Σήμερα η κοινωνία διαθέτει πολλούς μορφωμένους ανθρώπους, με πτυχία και λαμπρές σπουδές, που διαπρέπουν σε διάφορους τομείς. Διαθέτει όμως ανθρώπους που έχουν εσωτερικό πλούτο και ηθική καλλιέργεια; Γιατί τι αξία έχει το να είναι κανείς επιτυχημένος επαγγελματικά, αλλά ηθικά να έχει αποτύχει; Για το λόγο αυτό τονίζει ο Ιερός Πατήρ την ανάγκη έγκαιρης και σωστής διαπαιδαγώγησης. Συμβουλεύει να μην δίνονται ανεξέλεγκτα ερεθίσματα στο παιδί και να μην βλέπει και ακούει οτιδήποτε του προσφέρεται. Αναρωτιόμαστε, πόσο εύκολο είναι αυτό σήμερα, που πολιορκούμαστε καθημερινά από τα κάθε είδους μέσα παρα-πληροφόρησης.

Τέλος, ο Ιερός Χρυσόστομος διακρίθηκε και ως παιδαγωγός. Τον απασχόλησαν οι μέθοδοι διδασκαλίας, ο σκοπός της αγωγής, η προσωπικότητα του παιδαγωγού, η ελκυστικότητα του μαθήματος, οι αντιληπτικές ικανότητες των μαθητών. Σημειώνει ότι ο μαθητής δεν πρέπει να δέχεται παθητικά την προσφερόμενη ύλη, αλλά να συμμετέχει ενεργητικά και να διατυπώνει απορίες και γνώμες. Κάνει λόγο για την αποφυγή καταχρήσεων, ώστε να εξασφαλίζεται η ψυχοσωματική υγεία. Μιλάει για την επίδραση της γυμναστικής και την επενέργεια της μουσικής. Υπογραμμίζει ότι ο παιδαγωγός πρέπει να έχει επιστημονική κατάρτιση και ότι το βασικό του γνώρισμα πρέπει να είναι η αγάπη. Η σύγχρονη παιδαγωγική πιστοποιεί την ορθότητα των διδακτικών και παιδαγωγικών μεθόδων του Χρυσοστόμου. Και καταλήγει ο Ιερός Πατέρας ότι μια τέτοια αγωγή αποβλέπει να καταστήσει τους νέους άξιους «της άνω πολιτείας», καθώς: «Παιδεία μετάληψις αγιότητός εστι». Πραγματικά δεν υπάρχει τελειότερο εκπαιδευτικό σύστημα από αυτό που περιγράφει ο Άγιος Ιωάννης.

Για το σχολείο μας λοιπόν δε θα μπορούσε να υπάρξει καλύτερος προστάτης και πρότυπο από τον Ιερό Χρυσόστομο. Έτσι, η ονομασία «Ιερός Χρυσόστομος», την οποία φέρουμε ως Εκκλησιαστικό Λύκειο Πατρών, επιφορτίζει όλους μας –μαθητές και εκπαιδευτικούς- με τη βαριά ευθύνη της καλλιέργειας των παραπάνω παρακαταθηκών του Αγίου. Και πράγματι θα ήταν αδιανόητο σε ένα Εκκλησιαστικό σχολείο να μην καθοδηγούνται οι υποψήφιοι κληρικοί με τα πρότυπα της Ιερωσύνης που αναφέρει ο Άγιος. Ούτε βέβαια θα μπορούσε να λειτουργεί χωρίς τις προαναφερθείσες παιδαγωγικές αρχές, αποσκοπώντας πάντα στη σωστή και κατά Χριστόν διαπαιδαγώγηση και μόρφωση των νέων. Ας φανούμε λοιπόν αντάξιοι της βαρύτητας του ονόματος του σχολείου μας.

Αυτές ακριβώς τις νουθεσίες του Αγίου έχοντας κατά νουν και ο σεπτός ποιμενάρχης μας, ο οποίος φέρει επάξια και την προσωνυμία του Ιερού Χρυσοστόμου, μας παρέδωσε ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει σήμερα στην εκπαίδευση. Πρωτίστως όμως θα πρέπει να στοχεύουμε στους καρπούς αυτού του εκπαιδευτηρίου και στην καλλιέργεια της κατά Χριστόν παιδείας. Άλλωστε η εποχή μας επιτάσσει πλέον, όσο ποτέ άλλοτε, να κάνουμε πράξη και βίωμα όσα ορίζει ο Άγιος Ιωάννης.

Βαριά ευθύνη λοιπόν φέρουμε όλοι μας, ιερωμένοι, γονείς, εκπαιδευτικοί και μαθητές. Ο καθένας μας πρέπει να φανεί αντάξιος του λειτουργήματός του για να ανταπεξέλθουμε στις απαιτήσεις των καιρών. Αυτό βέβαια απαιτεί μόχθο και συνεχή προσπάθεια, αλλά κυρίως τη βοήθεια του προστάτη μας Αγίου: «Πάτερ Ιωάννη Χρυσόστομε, πρέσβευε τω Λόγω Χριστώ τω Θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών». Αμήν.

 

ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ: Η ενσωμάτωσή του στην Ελληνική Επικράτεια (2-11-2012)

H σημασία τῆς ἐνσωμάτωσης τοῦ Ἁγίου Ὄρους στὸ Ἑλληνικὸ Κράτος εἶναι γνωστὴ καὶ μεγάλη, ὄχι μόνο γιατὶ προσδιορίζει τὴν πνευματικὴ σχέση τοῦ Ὀρθόδοξου Ἑλληνικοῦ λαοῦ μὲ τὸ Περιβόλι τῆς Παναγιᾶς, ἀλλὰ γιατὶ προσδιορίζει μὲ ἀκρίβεια τὴν ἱστορικὴ συνέχεια τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους ὡς διαδόχου καὶ συνεχιστὴ τῆς τεράστιας Βυζαντινῆς Παράδοσης.

Εἶναι μιὰ ἀμοιβαία σχέση, ποὺ ἐνδυναμώνεται καὶ ἐνδυναμώνει τὴν κάθε πλευρὰ ἀναλόγως πρὸς τὶς ἱστορικὲς συνθῆκες!

Τὸ προνομιακὸ Καθεστὼς τοῦ Ἁγίου Ὄρους ἀναγνωρίζεται ἀπὸ τὸ Σύνταγμα τῆς Ἑλλάδος, ὅπου μὲ σαφήνεια καθορίζεται ὅτι ἡ χερσόνησος τοῦ Ἄθω, ἀπὸ τὴ Μεγάλη Βίγλα καὶ πέρα, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τὴν περιοχὴ τοῦ Ἁγίου Ὄρους, εἶναι, σύμφωνα μὲ τὸ ἀρχαῖο προνομιακὸ καθεστώς του, αὑτοδιοίκητο τμῆμα τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους, τοῦ ὁποίου ἡ κυριαρχία πάνω σ᾽ αὐτὸ παραμένει ἄθικτη.

     Ἀπὸ πνευματικὴ ἄποψη τὸ Ἅγιο Ὄρος διατελεῖ ὑπὸ τὴν ἄμεση δικαιοδοσία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.¹ Κατὰ τὴ νεώτερη περίοδο στὴ Συνθήκη τοῦ Βερολίνου (1878)² ἀναγνωρίστηκε γιὰ πρώτη φορὰ διεθνῶς, τὸ εἰδικὸ καθεστὼς τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ὅπου σημειωνόταν ὅτι οἱ ἐκεῖ εὑρισκόμενοι μοναχοὶ ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὴ χώρα καταγωγῆς τους, διατηροῦν τὶς κτήσεις καὶ τὰ πρότερα πλεονεκτήματά τους καὶ χωρὶς καμία ἐξαίρεση ἀπολαμβάνουν ἀπόλυτη ἰσότητα δικαιωμάτων καὶ πλεονεκτημάτων.³

     Εἶναι γεγονὸς ὅτι ἀπὸ τὰ μέσα τοῦ ΙΘ´ αἰώνα εἶχε ἀρχίσει ἕνας ἰδιόμορφος ἀλλὰ σκληρὸς ἀγώνας στὸ ἐσωτερικὸ τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ὁ ὁποῖος καὶ κορυφώθηκε κατὰ τὴν περίοδο τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγώνα (1904-1908).

     Ἡ προσπάθεια τοῦ κινήματος τοῦ Πανσλαβισμοῦ νὰ ἐπιτύχει τὸν ἔλεγχο τοῦ Ὄρους, ὑπῆρξε βασικὴ αἰτία τῆς σύγκρουσης, ποὺ ἔγινε ἀκόμη μεγαλύτερη μὲ τὴ δημιουργία τῆς Βουλγαρικῆς Ἐξαρχίας (1870)4. Στὴ δράση τῶν φυγόκεντρων δυνάμεων ποὺ ἀναπτύχθηκαν στὸ ἐσωτερικὸ τοῦ Ὀρθοδόξου κόσμου τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ἀντέδρασε μὲ τὴ Σύνοδος Κωνσταντινουπόλεως (1872), ὅπου καὶ καταδικάστηκε εὐθαρσῶς ὁ Ἐθνοφυλετισμός.⁵

     Εἰδικά, ὅμως, ἡ Τσαρικὴ Ρωσία ἐπιχείρησε νὰ ἀλλοιώσει τὴν πληθυσμιακὴ σύνθεση τοῦ Ἁγίου Ὄρους, μὲ τὴν ἐγκατάσταση Ρώσων μοναχῶν, ποὺ συνοδευόταν ἀπὸ δωρεές, ποὺ εἶχαν ὡς ἀποτέλεσμα τὴ δημιουργία τεραστίων κτηριακῶν ἐγκαταστάσεων σὲ διάφορες «σκῆτες» τοῦ Ἄθωνα.

     Ἡ νέα πραγματικότητα ἐρχόταν σὲ πλήρη ρήξη μὲ τὸ παρελθὸν τῆς Ἁγιορείτικης Πολιτείας, ἡ ὁποία στηριζόταν στὴ νόμιμη κτήση δικαιωμάτων ἀποδοθέντων μὲ αὐτοκρατορικὰ χρυσόβουλα καὶ πατριαρχικὰ σιγίλια, ποὺ ἀναγνωρίστηκαν στὴ συνέχεια ἀπὸ τοὺς Ὀθωμανούς.

Έλληνες στριατιώτες με μοναχούς στην Κερασιά το 1912

     Ἡ ὥρα τῆς ἐλευθερίας, ὅμως, ἔφθανε, ἡ ἀπελευθέρωση τοῦ Ἁγίου Ὄρους ἀπὸ τὸ Ἑλληνικὸ Πολεμικὸ Ναυτικὸ πραγματοποιήθηκε στὶς 2 Νοεμβρίου τοῦ 1912, ὅταν κατέπλευσε καὶ ἐγκυροβόλησε στὸν ὅρμο τῆς Δάφνης ἡ ναυαρχίδα τοῦ Ἑλληνικοῦ στόλου, τὸ Θωρηκτὸ Ἀβέρωφ συνοδευόμενο ἀπὸ ἄλλα πλοῖα τοῦ στόλου.

      Ἡ παρουσία τοῦ Ἑλληνικοῦ ἀγήματος συνοδεύτηκε ἀπὸ τὶς χαρμόσυνες κωδωνοκρουσίες τῶν καμπανῶν τῶν Ἱερῶν Μονῶν, ποὺ ἀντελήφθησαν τὴν προσόρμιση τοῦ Ἑλληνικού στόλου.

     Ὁ Καϊμακάμης Ἀλῆ Ταλαὰτ Βέη Μουνλαζιδὲ παραδόθηκε στὸν ἐπικεφαλῆς τοῦ ἀγήματος, σημαιοφόρο τοῦ Πολεμικοῦ Ναυτικοῦ Γεώργιο Παπαγεργίου, μαζὶ μὲ τὴν ὀλιγομελὴ φρουρά καὶ τοὺς ὑπαλλήλους τῆς Ὀθωμανικῆς διοίκησης, χαρακτηριζόμενοι ὡς αἰχμάλωτοι πολέμου ἄνευ πολεμικῆς τινὸς ἐνέργειας, ἐνῶ ἀκολούθησε ἡ ὕψωση τῆς Ἑλληνικῆς σημαίας!

Απελευθέρωση Αγίου Όρους, ύψωση Ελλ. σημαίας

Ἀκολούθησε δοξολογία στὸν Ἱερὸ Ναὸ τοῦ Πρωτάτου, ὅπου ὁ Γραμματέας τῆς Ἱερᾶς Κοινότητος ἐξεφώνησε πανηγυρικό.

     Μὲ μοναδικὴ παρρησία, ἐκπροσωπώντας τὴ συνείδηση τοῦ συνόλου τῶν μοναχῶν εἶπε: κατὰ τὴν ἱστορικὴν καὶ εὔσημον ἡμέραν τῆς ἀφίξεως ὑμῶν εἰς τὸν Ἱερὸν ἡμῶν Τόπον, ἥτις ἐστιν ἡμέρα τῆς ἀπολυτρώσεως ἡμῶν, χαρᾶς καὶ ἀγαλλιάσεως πληροῦται ἡ καρδία πάντων καὶ ἰδίᾳ τῆς καθ᾽ ἡμᾶς Ἱερᾶς Κοινότητος τῶν Κ´ Ἱερῶν καὶ Βασιλικῶν Μονῶν, ἐντολῇ τῆς ὁποίας ὡς ἀρχιγραμματεὺς αὐτῆς μετὰ ψυχικῆς συγκινήσεως προσφωνῶν ὑμῖν τὸ «ὡς εὖ παρέστητε».

     Σᾶς ὀφείλομεν αἰωνίαν εὐγνωμοσύνην καὶ εὐλογοῦμεν τὰ ὀνόματα ὑμῶν διότι ἔρχεσθε ἔχοντες ἀναπεπταμένον τὸ λάβαρον τῆς νίκης ὅπως συντρίψετε τὰ δεσμὰ τῆς μακραίωνος δουλείας καὶ δωρήσητε ἡμῖν τὴν ἐλευθερίαν⁶.
      Ἐνῶ στὴ συνέχεια ἀναφερόμενος στὴ μακραίωνη τουρκοκρατία ὑπενθύμισε: μέλας μανδύας κατεκάλυπτε τὰ πάντα, ὁ δικέφαλος ἀετὸς δὲν ἐστόλιζε πλέον τὴν Βασίλειον πορφύραν, ἀλλ᾽ ἐκρύπτετο εἰς τὰς κρύπτας τῶν Μονῶν ὡς συμβολικὸν κόσμημα τῶν πολυελαίων⁷.

   Καὶ ὁλοκλήρωσε τὸν πανηγυρικὸ λέγοντας: ὁ ἱερὸς ἡμῶν Τόπος ..., ὑπῆρξεν ἀείποτε συναθλητὴς τῆς μεγάλης ἰδέας τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ἐμμένων δὲ ἐν τῇ παλαιᾷ πίστει καὶ χειραγωγῶν τοὺς Ἕλληνας καὶ ὁδηγῶν αὐτοὺς εἰς τὸν ἱερὸν ἀγῶνα τῆς πίστεως καὶ τῆς Πατρίδος, διέσωσεν ἐν ταῖς δειναῖς τῆς δουλείας ἐποχαῖς τὴν γλῶσσαν τῶν εὐαγγελίων καὶ τὴν θρησκείαν.

     Ἐν τῷ καλλισκοπείῳ αὐτοῦ θὰ ἴδητε μεγαλεῖον Βασιλικῶν καὶ Πατριαρχικῶν θρησκευτικῶν ἱδρυμάτων, ἁπλότητα ἠθῶν καὶ ἐθίμων ἀρχαίων, καὶ μεγαλεῖον ἐθνικὸν καὶ θρησκευτικόν, δι᾽ ὧν ἀνέδειξαν οἱ ἀξιάγαστοι ἡμῶν πρόγονοι τὸν ἱερὸν αὐτὸν χῶρον θεσπέσιαν ἀκρόπολιν τῆς ὀρθοδοξίας καὶ τοῦ Μοναχισμοῦ, ἰσχυρότατον προπύργιον τοῦ Ἑλληνισμοῦ καὶ κιβωτὸν ἐθνικῶν καὶ θρησκευτικῶν θησαυρῶν πολύτιμον. 

      Τὴν κιβωτὸν ὅθεν ταύτην, οἵαν παρελάβομεν παρὰ τῶν ἀειμνήστων προγόνων, ἀκεραίαν καὶ ἀλώβητον παραδίδομεν ἀπὸ τῆς σήμερον εἰς τὰς χεῖρας τοῦ ἔθνους, ὅπως ἀναδείξῃ αὐτὴν περιφανεστέραν καὶ ὥς τινα παμφαῆ ἀστέρα τῆς οἰκουμένης, καὶ εὐχόμεθα ἀπὸ καρδίας ὅπως εἰς τὴν σημερινὴν ἱερὰν καὶ ἱστορικὴν ἡμέραν καὶ ἐθνικὴν ἑορτὴν προστεθῇ μία ἄλλη μεγαλυτέρα, καθ᾽ ἣν νὰ πανηγυρίσωμεν τὴν ἀπολύτρωσιν καὶ τῶν λοιπῶν ὑποδούλων ἀδελφῶν ἡμῶν⁸.

      Ἡ ἀπελευθέρωση τοῦ Ἁγίου Ὄρους ἀπὸ τὸν Ἑλληνικὸ Στρατὸ δὲν ἔγινε εὐμενῶς δεκτὴ ἀπὸ τὴν Ρωσία.

     Ἡ Ἑλλάδα ἀναγνώριζε ὅτι κάθε περιοχὴ ποὺ ἀπελευθερωνόταν ἀποτελοῦσε ἀναπόσπαστο τμῆμα τῆς κρατικῆς της ὀντότητας, ἀφοῦ ἀναγνώριζε στὸν ἑαυτό της τὸν διάδοχο τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας. «Αὐτὸ τὸ παραδέχονταν ἐν μέρει καὶ οἱ Ρῶσοι καὶ γι’ αὐτὸ κατὰ βάθος ζητοῦσαν συγκυριαρχία στὸ Ἅγιο Ὄρος μὲ τοὺς Ἕλληνες, καὶ ὄχι μὲ τοὺς ἄλλους ὁμοδόξους, τοὺς Βουλγάρους, τοὺς Σέρβους ἢ τοὺς Ρουμάνους.

     Ὅμως γιὰ νὰ τὸ πετύχουν πρότειναν:

1. Τὴ διεθνοποίηση τοῦ Ἁγιορείτικου ζητήματος, εὐελπιστοῦντες στὴν κατάλυση τοῦ ἐκεῖ ἀρχαίου μοναστικοῦ πολιτεύματος ὰπὸ μιὰ δῆθεν «συγκυριαρχία ὅλων τῶν ὀρθοδόξων κρατῶν» τοῦ ἐδάφους του.
2. Νὰ παραμείνει στὴν πνευματικὴ κυριαρχία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.
3. Νὰ διοικεῖται ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Κοινότητα.
4. Οἱ σλαβικὲς σκῆτες νὰ προαχθοῦν σὲ κυρίαρχες μονὲς γιὰ νὰ αὐξηθεῖ ἡ συμμετοχὴ τῶν Σλάβων ἐκπροσώπων στὴν Ἱερὰ Κοινότητα.»⁹

     Ἡ Ρωσικὴ διπλωματία δραστηριοποιήθηκε μὲ σκοπὸ νὰ μὴν προσαρτηθεῖ τελικὰ τὸ Ἅγιον Ὄρος στὸν Ἐθνικὸ κορμό. Γιὰ νὰ ἐπιτύχουν τοῦ σκοποῦ τους ἐνεργοποίησαν τοὺς Ρώσους Κελλιῶτες.

Από το εορτασμό της απελευθέρωσης

  Αὐτοὶ ἀπέστειλαν ὑπόμνημα τῆς «Ἀδελφότητας τῶν ρωσικῶν σκηνωμάτων» στὴν Πρεσβευτικὴ Διάσκεψη τοῦ Λονδίνου μὲ σκοπὸ τὴ διεθνοποίηση τῆς Ἀθωνικῆς Πολιτείας. Ζήτησαν μάλιστα, νὰ συμμετέχουν οἱ ἐπρόσωποί τους ἰσότιμα στὴ διοίκηση τῆς Ἱερᾶς Κοινότητας μὲ τοὺς ἐκπροσώπους τῶν κυρίαρχων μονῶν, καὶ νὰ καθοριστοῦν ξεχωριστὲς διοικητικὲς καὶ δικαστικὲς ἀρμοδιότητες ὡς πρὸς τὰ ἐκκλησιαστικὰ καὶ πολιτικὰ ζητήματα.

     Τὶς προσπάθειες αὐτὲς πληροφορήθηκε ἐγκαίρως ἡ Ἱερὰ Κοινότητα.¹⁰

Στὶς 18 Ἰανουαρίου 1913 ἡ Daily Telegraph δημοσιοποίησε τὴν ἀπόφαση τῆς Πρεσβευτικῆς Διάσκεψης τοῦ Λονδίνου νὰ ἀνακηρύξει τὸ Ἅγιον Ὄρος ἀνεξάρτητη Δημοκρατία, οὐδέτερη καὶ αὐτόνομη ὑπὸ τὴν προστασία ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Βαλκανικῶν Βασιλείων, εἴδηση τὴν ὁποία ἀναμετέδωσαν ὅλα τὰ μέσα τῆς ἐποχῆς.¹¹

     Ἡ Ρωσία ἐπισήμως τὸν Μάρτιο τοῦ 2013 ζήτησε καὶ αὐτὴ νὰ καταστεῖ προστάτιδα δύναμη τοῦ Ἄθωνα. Οἱ ἁγιορεῖτες πατέρες ἀντέδρασαν ἄμεσα μὲ τηλεγραφήματα καὶ μὲ Ὑπόμνημα τῆς 3ης Μαρτίου 2013, μὲ τὸ ὁποῖο ἐξέφρασαν τὴν ἀνησυχία τους γιὰ τῖς πολιτικὲς σκοπιμότητες ποὺ ὑπέκρυπτε τὸ καθεστὼς συμπροστασίας, ἀλλὰ καὶ τὶς συνέπειες ποὺ θὰ εἶχε ἡ ἀλλοίωση τῆν διοικητικῶν θεσμῶν τῆς Ἀθωνικῆς Πολιτείας, ἐνῶ τέλος μιὰ τέτοια ἐξέλιξη θὰ ὑποδαύλιζε τὰ ἐθνικιστικὰ πάθη μεταξὺ τῶν μοναχῶν.¹²

   Τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ὑποστήριξε σθεναρὰ τὶς θέσεις τῶν ἁγιορειτῶν, ὅπου μὲ ὑπόμνημα πρὸς τὴν Πρεσβευτικὴ Διάσκεψη τοῦ Λονδίνου, ἀποτύπωσε τὸ προνομιακὸ καθεστὼς τοῦ Ἁγίου Ὄρους, τὸ εἶδος τῶν πολιτειακῶν σχέσεων πρὸς τὸ Οἰκουμενικὸ Θρόνο καὶ τὴν Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία, καὶ πρότεινε ἡ Ἑλλάδα νὰ παράσχει τὶς ἴδιες μὲ τὴν Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία ἐγγυήσεις!¹³

     Ἡ Συνθήκη Εἰρήνης τῆς 30ης Μαΐου 1913 ἄφησε τὴν ἐπίλυση τοῦ ζητήματος τῆς Ἀθωνικῆς Πολιτείας στὴν εὐχέρεια τῶν Μεγάλων Δυνάμεων. Πράγματι, οἱ ἐκπρόσωποι τῶν Μεγάλων Δυνάμεων στὴν Πρεσβευτικὴ Διάσκεψη τῆς 11ης Αὐγούστου, ἀποφάσισαν τὴν ἐγκαθίδρυση στὸ Ἄγιον Ὄρος μιᾶς αὐτόνομης, οὐδέτερης καὶ ἀνεξάρτητης Πολιτείας.¹⁴

     Οἱ ἁγιορεῖτες ἀντέδρασαν καὶ πάλι μὲ νέο ὑπόμνημα, ὑπενθυμίζοντας τὸ ἀρχαῖο καθεστὼς τῆς Ἀθωνικῆς Πολιτείας.

     Τελικά, ἡ Ἔκτακτη Ἱερὰ Σύναξη τῆς 3ης Ὀκτωβρίου 1913 ἐξέδωσε τὸ Ἁγιορειτικὸν Ψήφισμα, μὲ τὸ ὁποῖο ἐξεφράσθηκε, ἡ προσήλωση τῶν Ἱερῶν Μονῶν στὸ αὐτοδιοίκητο μοναστηριακὸ πολίτευμα τοῦ Ἁγίου Ὄρους ὑπὸ τὴν πνευματικὴ δικαιοδοσία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη, ἐνῶ ταυτόχρονα ἀναγνωρίστηκε στὸ Ἑλληνικὸ Κράτος καὶ μόνο, τὸ δικαίωμα τῆς πολιτικῆς προστασίας τοῦ Ἁγίου Ὄρους καὶ τέλος, ἀποκρούστηκε ἡ πολιτικὴ ἐκμετάλλευση τοῦ Ἄθωνα ὡς ὀλέθρια γιὰ τὴν περαιτέρω ἐξέλιξη τοῦ μοναχικοῦ βίου.¹⁵

    Οἱ ἁγιορεῖτες πατέρες στὸν ἀγώνα τους κατὰ τῆς διεθνοποίησης τοῦ Ἁγίου Ὄρους ἀνεγνώρισαν στὸ Ἑλληνικὸ Κράτος τὴν ἱστορικὴ καὶ φυλετικὴ συνέχεια τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας. Οἱ ἱστορικὲς ἐξελίξεις ποὺ ἀκολούθησαν, ἐπέτρεψαν τελικὰ τὴν ἑδραίωση τῆς Ἑλληνικῆς κυριαρχίας.

     Ὁ Καταστατικὸς Χάρτης τοῦ Ἁγίου Ὄρους τῆς 10ης Μαΐου 1924 καθορίζει μὲ λεπτομερὴ τρόπο τὰ ἁγιορειτικὰ καθεστῶτα καὶ τὸν τρόπο τῆς λειτουργίας τους. Ἐπικυρώθηκε ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο καὶ ἀπὸ τὸ Νομοθετικὸ Διάταγμα (ἄρθρο 1) τῆς 10ης Σεπτεμβρίου 1926 «περὶ κυρώσεως τοῦ Καταστατικοῦ Χάρτου τοῦ Ἁγίου Ὄρους» (ΦΕΚ Α΄ 309/16.9.1926), καὶ ἄρχισε νὰ ἰσχύει τὸ 1927 μετὰ τὴ θέση σὲ ἰσχὺ τοῦ νέου Συντάγματος, στὸ ὁποῖο γιὰ πρώτη φορὰ καταγράφεται ἡ συνταγματικὴ προστασία τοῦ καθεστῶτος αὐτοδιοίκησης τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ἀλλὰ καὶ ὁ Καταστατικὸς Χάρτης τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἀναγνωρίζει πλήρως τὴν εἰς Κρήτην, Δωδεκάνησον καὶ Ἅγιον Ὄρος κρατοῦσα Ἐκκλησιαστικὴ κατάστασιν, διεπομένη ὑπὸ τοῦ ἰσχύοντος ἐν αὐτοῖς πατριαρχικοῦ καθεστῶτος.¹⁶

     Σήμερα στὸ Ἄγιον Ὄρος ὡς ὑπαγόμενο στὴν κυριαρχία τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους, ἰσχύει καὶ ἐφαρμόζεται τὸ Εὐρωπαϊκὸ Κεκτημένο.

    Βεβαίως, προβλέφθηκαν ἀποκλίσεις ἤδη κατὰ τὴν ἔνταξη τῆς χώρας μας στὶς Εὐρωπαϊκὲς Κοινότητες, ἐνῶ ἀκολούθησαν καὶ ἄλλες συνθῆκες ποὺ προέβλεψαν τὴν εἰδικὴ θέση τοῦ Ἁγίου Ὄρους.

     Ὅμως, τὸ Ἅγιο Ὄρος περισσότερα ἔδωσε παρὰ ἔλαβε, μετατράπηκε σὲ αὐτὸν τὸν αἰώνα ποὺ εἶναι ἀναπόσπαστο τμῆμα τῆς Ἑλληνικῆς ἐπικράτειας, σὲ πνευματικὸ φάρο καὶ καθοδηγητὴ τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ, κέντρο τῆς πνευματικῆς καὶ ἐθνικῆς μας αὐτοσυνηδεισίας, σημεῖο ἀναφορᾶς.

     Ἡ συμμετοχὴ ὅλων μας ἐδῶ, δὲν εἶναι τυπική, εἶναι γιὰ νὰ ἐνισχύσει καὶ νὰ ὑπενθυμίσει ὅτι θὰ συνεχίσουμε μὲ τὴν ἴδια ἀποφασιστικότητα νὰ πράττουμε ὅσα μᾶς δίδαξαν οἱ προγονοί μας, προστατεύοντας τὶς ἑστίες μας καὶ διατηρώντας ζῶσα τὴν πίστη καὶ τὴν ἀφοσίωση στὴ ἰδανικά μας.

*Ο Γιάννης Παναγιωτόπουλος είναι Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Γενικός Γραμματέας Μέσων Ενημέρωσης.
-----------------------------------------------------
1 Σύνταγμα τῆς Ἑλλάδος, ἄρθρο 105, § 1.
2 Νικολάου, Συμβάσεις, σ. 143-145.
3 Τὸ παρὸν ἄρθρο 62 τῆς Συνθήκης τοῦ Βερολίνου (1878) ἐπικυρώθηκε μὲ τὸ ἄρθρο 13 τῆς Συνθήκης περὶ προστασίας τῶν ἐν Ἑλλάδι μειονοτήτων (Σέβρες, 10 Αὐγούστου 1920), ἡ ὁποία καὶ κυρώθηκε μὲ τὸ Νομοθετικὸ Διάταγμα τῆς 29ης Σεπτεμβρίου 1923 "περί κυρώσεως της εν Σέβραις υπογραφείσης Συνθήκης περί προστασίας τῶν ἐν Ἑλλάδι μειονοτήτων" (ΦΕΚ Α΄ 311/30.10.1923), ὅπου σημειώνεται χαρακτηριστικά: ἡ Ἑλλὰς ὑποχρεοῦται νὰ ἀναγνωρίση καὶ διατηρήση τὰ ἐκ παραδόσεως δικαιώματα καὶ τὰς ἐλευθερίας ὧν ἀπολαύουσι αἱ μὴ ἑλληνικαὶ μοναστηριακαὶ κοινότητες τοῦ Ἁγίου Ὅρους κατὰ τὰς διατάξεις τοῦ ἄρθρου 62 τῆς Βερολινείου Συνθήκης τῆς 13 Ἰουλίου 1878.

4 5 6 Πολιτειακὸν καθεστώς, σ. 17.
7 Πολιτειακὸν καθεστώς, σ. 18.
8 Πολιτειακὸν καθεστώς, σ. 19.
9 Πάνωτης ....
10 Πολιτειακὸν καθεστώς, σ. 6.
11 Βλ. Πολιτειακὸν καθεστώς, σ. 6.
12 Πρβλ. Πολιτειακὸν καθεστώς, σ. 7.
13 Μεταξάκης, Ἅγ. Ὄρος, σ. 185-190• πρβλ. Πολιτειακὸν καθεστώς, σ. 7.
14 ...... πρβλ. Πολιτειακὸν καθεστώς, σ. 8.
15 Πολιτειακὸν καθεστώς, σ. 9.
16 Ν. 590/1977, ἄρθρο 1, § 5.

Το παραπάνω κείμενο εκφωνήθηκε από τον κ. Γ. Παναγιωτόπουλο στο πλαίσιο εκδήλωσης για τα εκατό έτη από την ενσωμάτωση του Αγίου Όρους στην Ελλάδα.

Η δημοσίευση ελήφθη από το Εκκλησιαστικό Πρακτορείο

Ειδήσεων ΔΟΓΜΑ 

    Το Άγιο Όρος απελευθερώθηκε από το Ελληνικό Βασιλικό Ναυτικό  κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο. Συγκεκριμένα στις 2 Νοεμβρίου 1912 κατέπλευσαν και αγκυροβόλησαν στον όρμο της Δάφνης η ναυαρχίδα του ελληνικού στόλου, το Θωρηκτό «Αβέρωφ», με το αντιτορπιλικό «Θύελλα» και τα ανιχνευτικά «Ιέραξ» και «Πάνθηρ» υπό τις χαρμόσυνες κωδωνοκρουσίες εκατοντάδων καμπανών των Ιερών Μονών που αντελήφθησαν την προσόρμιση του ελληνικού στόλου. Αποβιβάσθηκε άγημα, ο επικεφαλής του οποίου αξιωματικός «εν ονόματι του Βασιλέως των Ελλήνων», επικύρωσε την αποβατική ενέργεια χαρακτηρίζοντας τον καϊμακάμη, τους υπαλλήλους και την εκεί μικρή οθωμανική δύναμη ως αιχμαλώτους πολέμου "άνευ πολεμικής τινός ενέργειας", οπότε και υψώθηκε η Ελληνική Σημαία.
      Την επόμενη ημέρα, στις 3 Νοεμβρίου, συνήλθαν σε συνεδρίαση οι αντιπρόσωποι όλων των Μονών, πλην της Ρωσικής, και υπεγράφη στον κώδικα των πρακτικών της συνεδρίας πράξη, με την οποία διαπιστωνόταν η κατάλυση των οθωμανικών αρχών. Η επίσημη δε πράξη έγινε στις 5 Νοεμβρίου 1912. Εκείνη την περίοδο εννέα με δέκα χιλιάδες μοναχών κατοικούσαν εκεί.

     Το ελληνικό κράτος κύρωσε με το Ν.Δ. 10/16 Σεπτεμβρίου 1926 τον Καταστατικό Χάρτη του Αγίου Όρους, ο οποίος άρχισε να ισχύει το 1927 μετά τη θέση σε ισχύ του νέου Συντάγματος, οπότε και για πρώτη φορά επισημοποιήθηκε η συνταγματική προστασία του καθεστώτος αυτοδιοίκησης του Αγίου Όρους.

ΟΙ  20  ΙΕΡΕΣ ΜΟΝΕΣ  ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ 

     Υπάρχουν 20 μονές στο Άγιο Όρος που απαγορεύεται να αυξομειωθούν.

     Είναι μεγάλα πολύπλοκα κτίρια που περιβάλλονται από δυνατό τείχος με κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα τον Πύργο με τις επάλξεις και τις πολεμίστρες που βοηθούσαν στην απομάκρυνση των πειρατών και των κατακτητών στα παραθαλάσσια κυρίως μοναστήρια.

     Έχουμε δύο ειδών μονές:

α) Τις Βασιλικές που λέγονται έτσι είτε γιατί η ίδρυση τους έγινε με εντολή και συνδρομή των Βυζαντινών αυτοκρατόρων ή γιατί επικυρώθηκε με αυτοκρατορικό χρυσόβουλο,

β) Τις Πατριαρχικές και Σταυροπηγιακές γιατί συνδέθηκαν με το Πατριαρχείο Κων/πόλεως που ανέλαβε την πνευματική περισσότερο εποπτεία τους (Πατριαρχικές) και από το σταυρό που τοποθετούσε ο Πατριάρχης ή ένας επίσκοπος στα θεμέλια πριν από την Ίδρυση τους (Σταυροπηγιακές).

    Κατά το άρθρο 105 Συντάγματος «Το Aγιον Oρος διοικείται κατά το καθεστώς αυτού υπό των 20 Ιερών Μονών του, μεταξύ των οποίων είναι κατανεμημένη ολόκληρος η χερσόνησος του Αθω το έδαφος της οποίας είναι αναπαλλοτρίωτο.». Από τη συνταγματική αυτή διάταξη καθιερώνονται οι εξής 2 αρχές :
1. Το έδαφος του Αγίου Όρους ανήκει κατά κυριότητα στις Μονές.
2. Το έδαφος του Αγίου Όρους είναι αναπαλλοτρίωτο, δηλαδή η εκποίηση κτημάτων εντός του Αγίου Όρους επ'ουδενί λόγο επιτρέπεται, και μόνον η ανταλλαγή τους είναι δυνατή.
     Από το σύνολο των διατάξεων του άρθρου 105 του Συντάγματος προκύπτουν επίσης και οι εξής αρχές :
1. Απαγορεύεται πάσα μεταβολή του διοικητικού συστήματος των Μονών.
2. Απαγορεύεται πάσα μεταβολή του αριθμού των Μονών.
3. Απαγορεύεται πάσα μεταβολή της ιεραρχικής τάξεως των Μονών.
4. Απαγορεύεται η μεταβολή της θέσεως των Μονών ως προς τα εξαρτήματα.

Οι 20 μονές του Αγίου Όρους, κατά ιεραρχική αμετάβλητη τάξη, η οποία δεν μπορεί 

να αυξομειωθεί είναι :

1. της Μεγίστης Λαύρας, που ιδρύθηκε το 963
2. του Βατοπεδίου, που ιδρύθηκε το 972
3. των Ιβήρων, που ιδρύθηκε το 972
4. του Χιλανδαρίου, που ιδρύθηκε το 1197
5. του Διονυσίου, που ιδρύθηκε το 1375
6. του Κουτλουμουσίου, που ιδρύθηκε το 12° αιώνα
7. του Παντοκράτορος, που ιδρύθηκε το 1363
8. του Ξηροποτάμου, που ιδρύθηκε το 970
9. του Ζωγράφου, που ιδρύθηκε γύρω στο 973
10. του Δοχειαρίου, που ιδρύθηκε γύρω στο 970
11. του Καρακάλλου που ιδρύθηκε στις αρχές του 11ου αιώνα
12. του Φιλοθέου, που ιδρύθηκε γύρω στα τέλη του 10ου αιώνα
13. της Σίμωνος Πέτρας, που ιδρύθηκε το πρώτο μισό του 14ου αιώνα
14. του Αγίου Παύλου, που ιδρύθηκε το δεύτερο μισό του 10ου αιώνα
15. του Σταυρονικήτα από το 1541
16. του Ξενοφώντος, που ιδρύθηκε στα τέλη του 10ου αιώνα
17. του Γρηγορίου, που ιδρύθηκε πριν από τα μέσα του 14ου αιώνα
18. του Εσφιγμένου, που ιδρύθηκε στα τέλη του 10ου αιώνα
19. του Ρωσικού (Παντελεήμονος), που ιδρύθηκε το 10ο αιώνα και

20. του Κωνσταμονίτου που ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα