Εθνική Ιδεολογία
Ο Μέγας Κωνσταντίνος εγκαινιάζει στίς 11 Μαΐου τού έτους 330 τήν νέα Ρώμη, πρωτεύουσα του Ρωμαϊκού κράτους. Σύμφωνα μέ τόν Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο η Ρωμαϊκή κυριαρχία διήρκησε μέχρι τόν 5ο αιώνα, καί ομοίως συμφωνεί η ιστορικός Ελένη Γλυκατζή Αρβελέρ, η οποία αναφέρει: "Κατά τήν διάρκεια της περίοδου (379-641), τό Βυζάντιο θά αποκτήσει τά χαρακτηριστικά, πού θά τό καταστήσουν αργότερα, Ελληνική Αυτοκρατορία της χριστιανικής Ανατολής." O Finlay θεωρεί ότι: "από τό 716 η ιστορία των Ελλήνων τοσούτον στενώς συμπλέκεται μετά των χρονικών της κραταιώς ήδη οργανωθείσης αυτοκρατορικής κυβερνήσεως, ώστε η ιστορία του ανατολικού κράτους αποτελεί έκτοτε έν όλον μετά της του ελληνικού έθνους ιστορίας."
Η Ελληνική αυτοκρατορία ήταν ο προμαχώνας της χριστιανικής Ευρώπης γιά χίλια καί πλέον έτη, προστατεύοντάς τήν από επιδρομές βαρβάρων, επιδρομές οι οποίες ήταν ικανές νά διαγράψουν τελείως τήν πολιτιστική ταυτότητα της Ευρώπης πού γνωρίζουμε σήμερα. Αν οι Πέρσες ή οι Aραβες ή οι Οθωμανοί είχαν κατακλύσει τήν Ευρώπη, σίγουρα η Ευρωπαϊκή ιστορία θά ήταν πολύ διαφορετική σήμερα. Επίσης τό κράτος του Βυζαντίου ήταν ο θεματοφύλακας της Ελληνικής γλώσσας καί της πνευματικής κληρονομιάς των Αρχαίων Ελλήνων. Αν δέν είχαν αντιγραφεί τά χιλιάδες έργα των αρχαίων σοφών καί είχαν παραδοθεί στό έλεος των ασιατών εισβολέων, ελάχιστα θά γνωρίζαμε γιά τίς αρχαίες επιστήμες καί τήν αρχαία φιλοσοφία.
Οι αρχαίοι Ελληνες ανέπτυξαν όλες τίς επιστήμες, αλλά παρέλειψαν νά κάνουν κάτι εξίσου σημαντικό. Δέν δημιούργησαν Ελληνικό κράτος μέ αποτέλεσμα νά γίνουν υπόδουλοι των αρχαίων Ρωμαίων χωρίς νά οργανώσουν ούτε τήν υποτυπώδη αντίσταση. Οι μεσαιωνικοί Έλληνες δημιούργησαν καί οργάνωσαν τό πρώτο Ελληνικό κράτος, τό οποίο ήταν τό ισχυρότερο του τότε γνωστού κόσμου. Όλοι οι υπόλοιποι λαοί σέβονταν τόν Έλληνα αυτοκράτορα καί φθονούσαν τόν πλούτο καί τήν αίγλη της Κωνσταντινουπόλεως. Η Ελληνική γλώσσα ακούγονταν από τήν Σικελία μέχρι τήν Καππαδοκία καί τόν Πόντο, καί από τήν Μακεδονία μέχρι τήν Κρήτη καί τήν Κύπρο. Οι Ελληνες, γιά πρώτη φορά ήταν ενωμένοι καί δέν μάχονταν ο ένας τόν άλλον.
Οι αρχαίοι Ελληνες ανέπτυξαν τήν ιατρική, αλλά οι Βυζαντινοί δημιούργησαν νοσοκομεία καί ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, οι αρχαίοι Ελληνες είπαν: "Υπέρ πάντων η Πατρίς", αλλά οι Βυζαντινοί έκτισαν τά δυνατότερα τείχη καί οργάνωσαν τόν ισχυρότερο στρατό καί στόλο της εποχής, οι αρχαίοι Ελληνες μίλησαν πρώτοι γιά δικαιοσύνη καί ισότητα, αλλά οι Βυζαντινοί ανέπτυξαν τό καλύτερο νομοθετικό καί διοικητικό σύστημα γιά νά διοικήσουν τό αχανές κράτος τους, οι αρχαίοι Ελληνες ήταν οι καλύτεροι μαθηματικοί καί φυσικοί, αλλά οι Βυζαντινοί έκτισαν τό μεγαλύτερο κτίριο του τότε γνωστού κόσμου μέσα σέ πέντε χρόνια, τήν του Θεού Αγία Σοφία. Οι μεσαιωνικοί Ελληνες ή Ρωμιοί, όπως αποκαλούσαν τούς εαυτούς τους, ήταν εξίσου ικανοί μέ τούς προγόνους τους στήν τέχνη. Σύμφωνα μέ τόν ιστορικό Steven Runciman: "Η βυζαντινή τέχνη ήταν από τίς μεγαλύτερες σχολές τέχνης παγκοσμίως. Κανένας αρχαίος Ελληνας δέ θά μπορούσε νά χτίσει τήν Αγία Σοφία, αυτό απαιτούσε πολύ βαθιά τεχνική γνώση".
Οι Βυζαντινοί πού συνέχισαν μέ φανατισμό νά ομιλούν τήν αρχαία Ελληνική γλώσσα καί νά εξελληνίζουν τά ξένα ονόματα θεωρούσαν τιμή τους ότι ήταν απόγονοι των Αρχαίων Ελλήνων. Τά πρώτα βιβλία πού μάθαιναν τά παιδιά ήταν η Ιλιάδα καί η Οδύσσεια του Ομήρου καί οι αγαπημένοι τους ήρωες ήταν μεταξύ άλλων, ο Λεωνίδας καί ο Μέγας Αλέξανδρος. O Παναγιώτης Κανελλόπουλος άριστος μελετητής της Ελληνικής Ιστορίας μάς παραθέτει στό βιβλίο του, Γεννήθηκα στό 1402: "Οι πατέρες της Εκκλησίας πήραν από τήν αρχαία Αθήνα τά φώτα τους, ενώ οι άριστα μορφωμένοι Πατριάρχες, Φώτιος καί Αρέθας, είχαν αγκαλιάσει τόν Πλάτωνα. Όταν δε οι Φράγκοι κατέλαβαν τήν Βασιλεύουσα, ξύπνησε έντονα η Ελληνική συνείδηση των Ελλήνων καί αισθάνθηκαν όσοι αποσύρθηκαν στήν Μικρά Ασία, αντικρύζοντας τήν Σμύρνη, τήν Έφεσσο καί τή Μίλητο, τό Ελληνικό αίμα νά ρέει στίς φλέβες τους. Εάλω μέν η πατρίς, αλλ' ανδρί σοφώ πάς τόπος Ελλάς".
H Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ, στό έργο της: L'idelogie politique de l' empire byzantin υποστηρίζει ότι: "Tό βασικό χαρακτηριστικό της πνευματικής ζωής του Βυζαντίου κατά τούς αιώνες του μεγαλείου του, παραμένει η ανανέωση του ενδιαφέροντος γιά τήν ελληνική αρχαιότητα καί τίς επιτεύξεις της. Είναι πράγματι σημαντικό ότι σ'αυτή τήν περίοδο οι αναφορές στόν κλασσικό κόσμο καί στίς αξίες του πολλαπλασιάζονται, ενώ η μελέτη της κλασσικής λογοτεχνίας κατακτά όλο καί περισσότερο, όχι μόνο τίς σχολές της Κωνσταντινουπόλεως, αλλά επίσης καί τό ενημερωμένο κοινό. Oι βυζαντινοί συνειδητοποιούν όλο καί περισσότερο, τούς προνομιακούς δεσμούς τους μέ τήν ελληνική αρχαιότητα εξαιτίας της ελληνοφωνίας τους. Αυτό τούς διαφοροποιεί από τόν λατινικό κόσμο, ενώ στίς στιγμές κρίσης μεταξύ της χριστιανικής Δύσης καί του Βυζαντίου, η αναφορά στόν ελληνισμό βεβαιώνει τήν υπεροχή της βυζαντινής παιδείας έναντι των Δυτικών τούς οποίους τούς συγχέουν σκόπιμα μέ τόν βαρβαρικό κόσμο." O αρχαίος ελληνισμός καί η μεσαιωνική ελληνικότητα αποτελούν δύο σταθμούς της ιστορίας καί του πολιτισμού της Ελλάδος καί είναι λάθος νά παραμερίζουμε τόν δεύτερο, διότι έτσι αποκόβουμε τους εαυτούς μας από τόν πρώτο σταθμό. Καί οι δύο αντιμετώπισαν αποτελεσματικά τίς εφόδους του βαρβαρικού κόσμου γιά τήν τιμή καί τήν σωτηρία του πολιτισμένου κόσμου. Απλά επειδή οι σύγχρονοι Ελληνες, είμαστε μιμητές των Δυτικών αφιερώνουμε όλη μας τήν προσοχή στήν αρχαιότητα όπως κάνουν καί εκείνοι, που θεωρούν τούς εαυτούς τους κληρονόμους της αρχαίας Ελληνικής Παιδείας, αφού οι πρόγονοί τους εκείνη τήν εποχή δέν είχαν αναπτύξει στοιχειώδη πολιτισμό. Στόν Μεσαίωνα η Δύση άρχισε νά αναπτύσει τόν πολιτισμό καί τήν ταυτότητά της, οπότε θα ήταν μειωτικό γι'αυτούς νά ασχολούνται μέ τόν δικό μας μεσαιωνικό πολιτισμό ο οποίος ήταν πολύ ανώτερός τους. Ενώ οι ανιστόρητοι πολίτες της Δύσης ξέχασαν καί αγνοούν τό Ελληνικό κράτος του Μεσαίωνα, οι ιστορικοί της Δύσης μάλλον είναι αυτοί πού μάς δίδαξαν γιά αυτό τό κράτος. Δέν υπάρχει ούτε μία ταινεία στόν Αμερικανικό κινηματογράφο πού νά αναφέρει έστω τήν λέξη Κωνσταντινούπολη. Απλά αναφέρω ότι μία αμερικανική ταινεία πού είχε σάν θέμα της τή ζωή τού Μεγάλου Κωνσταντίνου, τελείωσε μέ τήν τελευταία του μάχη πού τόν καθιέρωσε μόνο καί πανίσχυρο αυτοκράτορα, αγνοώντας παντελώς τή ίδρυση της Νέας Ρώμης, καί τήν μεταφορά της πρωτεύουσας στήν αρχαία πόλη του Βυζαντίου. Ευτυχώς όμως η ξένη βιβλιογραφία γιά τό Βυζάντιο είναι απέραντη. O ιστορικός Norman H. Baynes υποστηρίζει μέσα από τό βιβλίο του BYZANTIUM, INTRODUCTION TO EAST ROMAN CIVILIZATION, Oxford University Press: Μέσα στήν αυτοκρατορία, η παιδεία του ελληνιστικού κόσμου, πού αναπτύχθηκε στά βασίλεια των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, συνεχίζεται καί επηρεάζει βαθιά τά επιτεύγματα του Βυζαντίου. Γιατί οι Βυζαντινοί είναι χριστιανοί Αλεξανδρινοί. Στήν τέχνη ακόμα ακολουθούν τά ελληνιστικά πρότυπα, κληρονομούν τή ρητορική παράδοση, τήν φιλομάθεια, τό θαυμασμό γιά τό μεγάλο αιώνα της κλασσικής Ελλάδος. Είναι τιμή του πού ο βυζαντινός κόσμος έκανε συνείδησή του καί ζήτησε νά ελαφρώσει τά βάρη της ζωής, θεμελιώνοντας νοσοκομεία γιά τούς ασθενείς, τούς λεπρούς καί τούς αδύνατους, κτίζοντας ξενοδοχεία γιά τούς οδοιπόρους καί τούς ξένους, γηροκομεία γιά τούς γέρους, οίκους μητρότητος γιά τίς γυναίκες, καταφύγια γιά τά εγκαταλελειμμένα παιδιά καί τούς πτωχούς καί φιλανθρωπικά ιδρύματα.
Ο Μέγας Κωνσταντίνος εγκαινιάζει στίς 11 Μαΐου τού έτους 330 τήν νέα Ρώμη, πρωτεύουσα του Ρωμαϊκού κράτους. Σύμφωνα μέ τόν Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο η Ρωμαϊκή κυριαρχία διήρκησε μέχρι τόν 5ο αιώνα, καί ομοίως συμφωνεί η ιστορικός Ελένη Γλυκατζή Αρβελέρ, η οποία αναφέρει: "Κατά τήν διάρκεια της περίοδου (379-641), τό Βυζάντιο θά αποκτήσει τά χαρακτηριστικά, πού θά τό καταστήσουν αργότερα, Ελληνική Αυτοκρατορία της χριστιανικής Ανατολής." O Finlay θεωρεί ότι: "από τό 716 η ιστορία των Ελλήνων τοσούτον στενώς συμπλέκεται μετά των χρονικών της κραταιώς ήδη οργανωθείσης αυτοκρατορικής κυβερνήσεως, ώστε η ιστορία του ανατολικού κράτους αποτελεί έκτοτε έν όλον μετά της του ελληνικού έθνους ιστορίας."
Η Ελληνική αυτοκρατορία ήταν ο προμαχώνας της χριστιανικής Ευρώπης γιά χίλια καί πλέον έτη, προστατεύοντάς τήν από επιδρομές βαρβάρων, επιδρομές οι οποίες ήταν ικανές νά διαγράψουν τελείως τήν πολιτιστική ταυτότητα της Ευρώπης πού γνωρίζουμε σήμερα. Αν οι Πέρσες ή οι Aραβες ή οι Οθωμανοί είχαν κατακλύσει τήν Ευρώπη, σίγουρα η Ευρωπαϊκή ιστορία θά ήταν πολύ διαφορετική σήμερα. Επίσης τό κράτος του Βυζαντίου ήταν ο θεματοφύλακας της Ελληνικής γλώσσας καί της πνευματικής κληρονομιάς των Αρχαίων Ελλήνων. Αν δέν είχαν αντιγραφεί τά χιλιάδες έργα των αρχαίων σοφών καί είχαν παραδοθεί στό έλεος των ασιατών εισβολέων, ελάχιστα θά γνωρίζαμε γιά τίς αρχαίες επιστήμες καί τήν αρχαία φιλοσοφία.
Οι αρχαίοι Ελληνες ανέπτυξαν όλες τίς επιστήμες, αλλά παρέλειψαν νά κάνουν κάτι εξίσου σημαντικό. Δέν δημιούργησαν Ελληνικό κράτος μέ αποτέλεσμα νά γίνουν υπόδουλοι των αρχαίων Ρωμαίων χωρίς νά οργανώσουν ούτε τήν υποτυπώδη αντίσταση. Οι μεσαιωνικοί Έλληνες δημιούργησαν καί οργάνωσαν τό πρώτο Ελληνικό κράτος, τό οποίο ήταν τό ισχυρότερο του τότε γνωστού κόσμου. Όλοι οι υπόλοιποι λαοί σέβονταν τόν Έλληνα αυτοκράτορα καί φθονούσαν τόν πλούτο καί τήν αίγλη της Κωνσταντινουπόλεως. Η Ελληνική γλώσσα ακούγονταν από τήν Σικελία μέχρι τήν Καππαδοκία καί τόν Πόντο, καί από τήν Μακεδονία μέχρι τήν Κρήτη καί τήν Κύπρο. Οι Ελληνες, γιά πρώτη φορά ήταν ενωμένοι καί δέν μάχονταν ο ένας τόν άλλον.
Οι αρχαίοι Ελληνες ανέπτυξαν τήν ιατρική, αλλά οι Βυζαντινοί δημιούργησαν νοσοκομεία καί ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, οι αρχαίοι Ελληνες είπαν: "Υπέρ πάντων η Πατρίς", αλλά οι Βυζαντινοί έκτισαν τά δυνατότερα τείχη καί οργάνωσαν τόν ισχυρότερο στρατό καί στόλο της εποχής, οι αρχαίοι Ελληνες μίλησαν πρώτοι γιά δικαιοσύνη καί ισότητα, αλλά οι Βυζαντινοί ανέπτυξαν τό καλύτερο νομοθετικό καί διοικητικό σύστημα γιά νά διοικήσουν τό αχανές κράτος τους, οι αρχαίοι Ελληνες ήταν οι καλύτεροι μαθηματικοί καί φυσικοί, αλλά οι Βυζαντινοί έκτισαν τό μεγαλύτερο κτίριο του τότε γνωστού κόσμου μέσα σέ πέντε χρόνια, τήν του Θεού Αγία Σοφία. Οι μεσαιωνικοί Ελληνες ή Ρωμιοί, όπως αποκαλούσαν τούς εαυτούς τους, ήταν εξίσου ικανοί μέ τούς προγόνους τους στήν τέχνη. Σύμφωνα μέ τόν ιστορικό Steven Runciman: "Η βυζαντινή τέχνη ήταν από τίς μεγαλύτερες σχολές τέχνης παγκοσμίως. Κανένας αρχαίος Ελληνας δέ θά μπορούσε νά χτίσει τήν Αγία Σοφία, αυτό απαιτούσε πολύ βαθιά τεχνική γνώση".
Οι Βυζαντινοί πού συνέχισαν μέ φανατισμό νά ομιλούν τήν αρχαία Ελληνική γλώσσα καί νά εξελληνίζουν τά ξένα ονόματα θεωρούσαν τιμή τους ότι ήταν απόγονοι των Αρχαίων Ελλήνων. Τά πρώτα βιβλία πού μάθαιναν τά παιδιά ήταν η Ιλιάδα καί η Οδύσσεια του Ομήρου καί οι αγαπημένοι τους ήρωες ήταν μεταξύ άλλων, ο Λεωνίδας καί ο Μέγας Αλέξανδρος. O Παναγιώτης Κανελλόπουλος άριστος μελετητής της Ελληνικής Ιστορίας μάς παραθέτει στό βιβλίο του, Γεννήθηκα στό 1402: "Οι πατέρες της Εκκλησίας πήραν από τήν αρχαία Αθήνα τά φώτα τους, ενώ οι άριστα μορφωμένοι Πατριάρχες, Φώτιος καί Αρέθας, είχαν αγκαλιάσει τόν Πλάτωνα. Όταν δε οι Φράγκοι κατέλαβαν τήν Βασιλεύουσα, ξύπνησε έντονα η Ελληνική συνείδηση των Ελλήνων καί αισθάνθηκαν όσοι αποσύρθηκαν στήν Μικρά Ασία, αντικρύζοντας τήν Σμύρνη, τήν Έφεσσο καί τή Μίλητο, τό Ελληνικό αίμα νά ρέει στίς φλέβες τους. Εάλω μέν η πατρίς, αλλ' ανδρί σοφώ πάς τόπος Ελλάς".
H Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ, στό έργο της: L'idelogie politique de l' empire byzantin υποστηρίζει ότι: "Tό βασικό χαρακτηριστικό της πνευματικής ζωής του Βυζαντίου κατά τούς αιώνες του μεγαλείου του, παραμένει η ανανέωση του ενδιαφέροντος γιά τήν ελληνική αρχαιότητα καί τίς επιτεύξεις της. Είναι πράγματι σημαντικό ότι σ'αυτή τήν περίοδο οι αναφορές στόν κλασσικό κόσμο καί στίς αξίες του πολλαπλασιάζονται, ενώ η μελέτη της κλασσικής λογοτεχνίας κατακτά όλο καί περισσότερο, όχι μόνο τίς σχολές της Κωνσταντινουπόλεως, αλλά επίσης καί τό ενημερωμένο κοινό. Oι βυζαντινοί συνειδητοποιούν όλο καί περισσότερο, τούς προνομιακούς δεσμούς τους μέ τήν ελληνική αρχαιότητα εξαιτίας της ελληνοφωνίας τους. Αυτό τούς διαφοροποιεί από τόν λατινικό κόσμο, ενώ στίς στιγμές κρίσης μεταξύ της χριστιανικής Δύσης καί του Βυζαντίου, η αναφορά στόν ελληνισμό βεβαιώνει τήν υπεροχή της βυζαντινής παιδείας έναντι των Δυτικών τούς οποίους τούς συγχέουν σκόπιμα μέ τόν βαρβαρικό κόσμο." O αρχαίος ελληνισμός καί η μεσαιωνική ελληνικότητα αποτελούν δύο σταθμούς της ιστορίας καί του πολιτισμού της Ελλάδος καί είναι λάθος νά παραμερίζουμε τόν δεύτερο, διότι έτσι αποκόβουμε τους εαυτούς μας από τόν πρώτο σταθμό. Καί οι δύο αντιμετώπισαν αποτελεσματικά τίς εφόδους του βαρβαρικού κόσμου γιά τήν τιμή καί τήν σωτηρία του πολιτισμένου κόσμου. Απλά επειδή οι σύγχρονοι Ελληνες, είμαστε μιμητές των Δυτικών αφιερώνουμε όλη μας τήν προσοχή στήν αρχαιότητα όπως κάνουν καί εκείνοι, που θεωρούν τούς εαυτούς τους κληρονόμους της αρχαίας Ελληνικής Παιδείας, αφού οι πρόγονοί τους εκείνη τήν εποχή δέν είχαν αναπτύξει στοιχειώδη πολιτισμό. Στόν Μεσαίωνα η Δύση άρχισε νά αναπτύσει τόν πολιτισμό καί τήν ταυτότητά της, οπότε θα ήταν μειωτικό γι'αυτούς νά ασχολούνται μέ τόν δικό μας μεσαιωνικό πολιτισμό ο οποίος ήταν πολύ ανώτερός τους. Ενώ οι ανιστόρητοι πολίτες της Δύσης ξέχασαν καί αγνοούν τό Ελληνικό κράτος του Μεσαίωνα, οι ιστορικοί της Δύσης μάλλον είναι αυτοί πού μάς δίδαξαν γιά αυτό τό κράτος. Δέν υπάρχει ούτε μία ταινεία στόν Αμερικανικό κινηματογράφο πού νά αναφέρει έστω τήν λέξη Κωνσταντινούπολη. Απλά αναφέρω ότι μία αμερικανική ταινεία πού είχε σάν θέμα της τή ζωή τού Μεγάλου Κωνσταντίνου, τελείωσε μέ τήν τελευταία του μάχη πού τόν καθιέρωσε μόνο καί πανίσχυρο αυτοκράτορα, αγνοώντας παντελώς τή ίδρυση της Νέας Ρώμης, καί τήν μεταφορά της πρωτεύουσας στήν αρχαία πόλη του Βυζαντίου. Ευτυχώς όμως η ξένη βιβλιογραφία γιά τό Βυζάντιο είναι απέραντη. O ιστορικός Norman H. Baynes υποστηρίζει μέσα από τό βιβλίο του BYZANTIUM, INTRODUCTION TO EAST ROMAN CIVILIZATION, Oxford University Press: Μέσα στήν αυτοκρατορία, η παιδεία του ελληνιστικού κόσμου, πού αναπτύχθηκε στά βασίλεια των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, συνεχίζεται καί επηρεάζει βαθιά τά επιτεύγματα του Βυζαντίου. Γιατί οι Βυζαντινοί είναι χριστιανοί Αλεξανδρινοί. Στήν τέχνη ακόμα ακολουθούν τά ελληνιστικά πρότυπα, κληρονομούν τή ρητορική παράδοση, τήν φιλομάθεια, τό θαυμασμό γιά τό μεγάλο αιώνα της κλασσικής Ελλάδος. Είναι τιμή του πού ο βυζαντινός κόσμος έκανε συνείδησή του καί ζήτησε νά ελαφρώσει τά βάρη της ζωής, θεμελιώνοντας νοσοκομεία γιά τούς ασθενείς, τούς λεπρούς καί τούς αδύνατους, κτίζοντας ξενοδοχεία γιά τούς οδοιπόρους καί τούς ξένους, γηροκομεία γιά τούς γέρους, οίκους μητρότητος γιά τίς γυναίκες, καταφύγια γιά τά εγκαταλελειμμένα παιδιά καί τούς πτωχούς καί φιλανθρωπικά ιδρύματα.