Η ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΣΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ 13-11-2013

Με ιδιαίτερη λαμπρότητα  γιορτάσθηκε η ημέρα της μνήμης του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, προστάτου του Γεν. Εκκλησιαστικού Λυκείου Πατρών.

Το πρωί τελέσθηκε Θεία Λειτουργία από τον Πρωτοπρεσβύτερο π. Δημήτριο Παπαγεωργίου και συμμετείχαν οι  Ιερείς - μαθητές του Σχολείου π. Νικόλαος Ριτσίκαλης και π. Δημήτριος Σπαθής.

Έψαλλαν με τις γλυκές και μελωδικές τους φωνές οι μαθητές του Σχολείου υπό την Διεύθυνση του Διευθυντού κ. Ιωάννου Κόττορου και του καθηγητού της Βυζ. Μουσικής κ. Παύλου Μάλλιαρη.

Τον πανηγυρικό λόγο της εορτής εκφώνησε ο θεολόγος καθηγητής κ. Νικόλαος Κώσταλος, ο οποίος με πολύ γλαφυρό ύφος εξήρε  την προσωπικότητα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου και τόνισε ιδιαιτέρως την ασκητικότητα, την μαχητικότητα του μεγάλου πατρός, καθώς επίσης τις παιδαγωγικές αρχές και τους λόγους του για το υψηλό αξίωμα της ιερωσύνης.

          Ο Διευθυντής κ. Ιωάννης Κόττορος ευχαρίστησε όλους όσους συμμετείχαν ενεργά στην διοργάνωση της εορτής και εξέφρασε τη χαρά του διότι στη γιορτή του Σχολείου μας παραβρέθηκαν παλιοί απόφοιτοι καθώς επίσης και προσωπικό το οποίο έχει συνταξιοδοτηθεί.

      ΟΜΙΛΙΑ  ΚΩΣΤΑΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΟΡΤΗ ΑΓ. ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

 13-11-2013

Από τις μεγαλύτερες μορφές όλων των αιώνων και όλων των εποχών είναι αναμφισβήτητα ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, τον οποίο τιμούμε σήμερα. Ήταν στυλοβάτης της Ορθοδοξίας, υποδειγματικός Ιεράρχης, ένας από τους μεγαλύτερους Πατέρες της Εκκλησίας μας, ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της αληθινής πίστης και παράλληλα ένας από τους μεγαλύτερους παιδαγωγούς.

Ο Άγιος Ιωάννης ήταν γέννημα και καρπός της Αντιόχειας. Σύντομα αποκτά την προσωνυμία «Χρυσόστομος» εξαιτίας της ρητορικής του δεινότητας και των εκπληκτικών ομιλιών και κηρυγμάτων του, που βασίζονταν στην εξήγηση των βιβλικών κειμένων. Οι συνθήκες τον οδηγούν στον πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης, όπου ως Πατριάρχης διακρίθηκε για την ποιμαντική, φιλανθρωπική,  κοινωνική, εκκλησιαστική και ιεραποστολική του δράση. Δε διστάζει να ελέγχει αυστηρά κληρικούς, λαϊκούς και άρχοντες, ακόμα και την ίδια την αυτοκράτειρα, προσπαθώντας να τους συνετίσει και να τους οδηγήσει στη μετάνοια, την οποία χαρακτηρίζει Θείο δώρο. Έλεγε χαρακτηριστικά: «το πίπτειν ανθρώπινον, το εμμένειν εωσφορικόν, το μετανοείν Θείον», δηλαδή, το να κάνει λάθη κανείς είναι ανθρώπινο, το να επιμένει όμως στην αμετανοησία είναι διαβολικό ενώ το να μετανοεί είναι θεϊκό.

Όλη αυτή η δράση του Αγίου, μαζί με την πολεμική του ενάντια στους αιρετικούς, οδήγησαν στο να συκοφαντηθεί και τελικά να οδηγηθεί στην εξορία, από όπου επέστρεψε μετά από την επίμονη αντίδραση του λαού. Όμως ο φθόνος δεν έλειψε και κατάφερε να εκδιώξει ξανά τον Ποιμένα από το ποίμνιό του. Έτσι ο Άγιος εξορίζεται για δεύτερη φορά. Μετά από πολλές κακουχίες και ταλαιπωρίες και πριν φθάσει στον τελικό τόπο της εξορίας του, παρέδωσε το πνεύμα του στον Δημιουργό. Ο συναξαριστής περιγράφει τις τελευταίες στιγμές της επίγειας ζωής του αναφέροντας ότι «τέλεσε την θεία Λειτουργία, κοινώνησε, διένειμε όλα τα υπάρχοντά του -ακόμη και τα υποδήματά του- στους μαθητές του και στους πιστούς που ήσαν γύρω του, είπε την τελευταία του συνηθισμένη ευχή «Δόξα σοι Κύριε πάντων ένεκεν», έκανε το σημείο του σταυρού και έφυγε για το ευλογημένο ταξίδι που θα τον οδηγούσε να δει τον Χριστό».

Η είδηση του θανάτου του διαδόθηκε σαν αστραπή και το ποίμνιό του έσπευσε από παντού να αποδώσει τιμές στον μεγάλο ποιμένα. Αργότερα το λείψανό του μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη και έγινε δεκτό με πρωτοφανείς τιμές από τον απλό λαό, ο οποίος αναβοούσε: «Απόλαβε του θρόνου σου, Άγιε». Εκεί παρέμειναν τα οστά του μέχρι το 1204, οπότε κατά τη διάρκεια της Δ΄ Σταυροφορίας μεταφέρθηκαν στη Ρώμη. Η πρόνοια του Θεού όμως οικονόμησε ώστε 800 χρόνια μετά, το 2004, να επανέλθουν και πάλι στο θρόνο της Βασιλεύουσας, στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Αξιοσημείωτο είναι ότι το αριστερό αυτί της κάρας του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, που βρίσκεται στο Άγιο Όρος, παραμένει αναλλοίωτο. Σύμφωνα με τον μαθητή του Χρυσοστόμου, Πρόκλο, αυτό ήταν το αυτί στο οποίο ο Απόστολος Παύλος υπαγόρευε την ερμηνεία των Γραφών.

Η αγάπη του Αγίου για τα γράμματα και η μεγάλη του μόρφωση τον κατέστησε έναν από τους τρεις ιεράρχες, τους προστάτες των γραμμάτων, τα πρότυπα των παιδαγωγών και τους εκφραστές του ελληνοχριστιανικού μορφωτικού ιδεώδους. Υπήρξε πολυγραφότατος· το έργο του είναι επίκαιρο ακόμα και στις μέρες μας, όπως άλλωστε όλα τα έργα των Πατέρων της Εκκλησίας μας. Δικός του καρπός είναι και η Θεία Λειτουργία που τελείται σχεδόν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Ο  Άγιος Ιωάννης στα έργα του δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην Ιερωσύνη. Μνημειώδεις είναι οι λόγοι του «Περί ιερωσύνης». Σε αυτούς χαρακτηρίζει την ιερωσύνη «φρικτό μυστήριο» και απόδειξη της αγάπης του Χριστού. Υπογραμμίζει τα προσόντα που πρέπει να έχουν οι ιερείς, συμβουλεύει τους κληρικούς να αποφεύγουν τη δόξα και τους επαίνους, να δίνουν μάχες με τις αιρέσεις, να διαλέγονται με το ποίμνιό τους, να διαθέτουν ευχέρεια λόγου και γενικά τονίζει το βάρος της ευθύνης που φέρουν οι κληρικοί έναντι του Θεού και των ανθρώπων. Κατακρίνει έντονα και με αυστηρότητα τους διεφθαρμένους κληρικούς υποστηρίζοντας ότι «εάν ο κλήρος που είναι το άλας της γης, παρουσιάζει έκλυτο βίο, πώς θα ζητήσουμε από το ποίμνιο να ζει άγιο και κατά Χριστόν βίο;» Θεωρεί τους ιερείς υπεύθυνους για τις αμαρτίες των άλλων και τονίζει ότι τα αμαρτήματα των ιερέων τιμωρούνται αυστηρότερα από των λαϊκών. Μεγάλες ευθύνες όμως επιρρίπτει και σε εκείνους που χειροτονούν ανάξιους κληρικούς, ακόμη και εν αγνοία τους. Κυριολεκτικά θα πρέπει να μας διαπερνά ρίγος, αναλογιζόμενοι τις παραινέσεις αυτές του Αγίου.

Ο Άγιος Ιωάννης αφιερώνει μεγάλο μέρος του έργου του στην διαπαιδαγώγηση των νέων συνδυάζοντας αρμονικά τις αλήθειες της Αγίας Γραφής με τα διδάγματα των Αρχαίων Ελλήνων. Αναφέρει ότι οι γονείς της εποχής εκείνης είχαν ως κύριο μέλημα να προσφέρουν στα παιδιά τους κάθε υλικό αγαθό και μόρφωση για να ευημερήσουν και να πετύχουν επαγγελματικά, αδιαφορούσαν όμως για την πνευματική και ηθική τους καλλιέργεια. Θεωρούσαν αντιθέτως τις αρετές ελαττώματα και αδυναμίες. Αναφέρει λοιπόν τρεις έρωτες που υπήρχαν στη ζωή των ανθρώπων την εποχή εκείνη: των χρημάτων, της δόξας και της σάρκας. Αυτά καθόριζαν και τη γενικότερη διαπαιδαγώγηση των νέων της εποχής. Άραγε σήμερα διαφέρουν οι καταστάσεις αυτές; Μήπως δε μιλάμε για την εποχή του Χρυσοστόμου αλλά για τη σημερινή κατάσταση που επικρατεί στην κοινωνία; Μήπως και σήμερα μερικοί γονείς δεν ενδιαφέρονται μόνο για την οικονομική και επαγγελματική αποκατάσταση των παιδιών τους, αδιαφορώντας για οποιαδήποτε ηθική και πνευματική καθοδήγηση; Βέβαια είναι φυσικό και δικαιολογημένο να επιζητεί ένας γονιός το καλύτερο για το παιδί του αλλά δεν πρέπει να παραμελεί και την διαπαιδαγώγηση της ψυχής.

Σήμερα η κοινωνία διαθέτει πολλούς μορφωμένους ανθρώπους, με πτυχία και λαμπρές σπουδές, που διαπρέπουν σε διάφορους τομείς. Διαθέτει όμως ανθρώπους που έχουν εσωτερικό πλούτο και ηθική καλλιέργεια; Γιατί τι αξία έχει το να είναι κανείς επιτυχημένος επαγγελματικά, αλλά ηθικά να έχει αποτύχει; Για το λόγο αυτό τονίζει ο Ιερός Πατήρ την ανάγκη έγκαιρης και σωστής διαπαιδαγώγησης. Συμβουλεύει να μην δίνονται ανεξέλεγκτα ερεθίσματα στο παιδί και να μην βλέπει και ακούει οτιδήποτε του προσφέρεται. Αναρωτιόμαστε, πόσο εύκολο είναι αυτό σήμερα, που πολιορκούμαστε καθημερινά από τα κάθε είδους μέσα παρα-πληροφόρησης.

Τέλος, ο Ιερός Χρυσόστομος διακρίθηκε και ως παιδαγωγός. Τον απασχόλησαν οι μέθοδοι διδασκαλίας, ο σκοπός της αγωγής, η προσωπικότητα του παιδαγωγού, η ελκυστικότητα του μαθήματος, οι αντιληπτικές ικανότητες των μαθητών. Σημειώνει ότι ο μαθητής δεν πρέπει να δέχεται παθητικά την προσφερόμενη ύλη, αλλά να συμμετέχει ενεργητικά και να διατυπώνει απορίες και γνώμες. Κάνει λόγο για την αποφυγή καταχρήσεων, ώστε να εξασφαλίζεται η ψυχοσωματική υγεία. Μιλάει για την επίδραση της γυμναστικής και την επενέργεια της μουσικής. Υπογραμμίζει ότι ο παιδαγωγός πρέπει να έχει επιστημονική κατάρτιση και ότι το βασικό του γνώρισμα πρέπει να είναι η αγάπη. Η σύγχρονη παιδαγωγική πιστοποιεί την ορθότητα των διδακτικών και παιδαγωγικών μεθόδων του Χρυσοστόμου. Και καταλήγει ο Ιερός Πατέρας ότι μια τέτοια αγωγή αποβλέπει να καταστήσει τους νέους άξιους «της άνω πολιτείας», καθώς: «Παιδεία μετάληψις αγιότητός εστι». Πραγματικά δεν υπάρχει τελειότερο εκπαιδευτικό σύστημα από αυτό που περιγράφει ο Άγιος Ιωάννης.

Για το σχολείο μας λοιπόν δε θα μπορούσε να υπάρξει καλύτερος προστάτης και πρότυπο από τον Ιερό Χρυσόστομο. Έτσι, η ονομασία «Ιερός Χρυσόστομος», την οποία φέρουμε ως Εκκλησιαστικό Λύκειο Πατρών, επιφορτίζει όλους μας –μαθητές και εκπαιδευτικούς- με τη βαριά ευθύνη της καλλιέργειας των παραπάνω παρακαταθηκών του Αγίου. Και πράγματι θα ήταν αδιανόητο σε ένα Εκκλησιαστικό σχολείο να μην καθοδηγούνται οι υποψήφιοι κληρικοί με τα πρότυπα της Ιερωσύνης που αναφέρει ο Άγιος. Ούτε βέβαια θα μπορούσε να λειτουργεί χωρίς τις προαναφερθείσες παιδαγωγικές αρχές, αποσκοπώντας πάντα στη σωστή και κατά Χριστόν διαπαιδαγώγηση και μόρφωση των νέων. Ας φανούμε λοιπόν αντάξιοι της βαρύτητας του ονόματος του σχολείου μας.

Αυτές ακριβώς τις νουθεσίες του Αγίου έχοντας κατά νουν και ο σεπτός ποιμενάρχης μας, ο οποίος φέρει επάξια και την προσωνυμία του Ιερού Χρυσοστόμου, μας παρέδωσε ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει σήμερα στην εκπαίδευση. Πρωτίστως όμως θα πρέπει να στοχεύουμε στους καρπούς αυτού του εκπαιδευτηρίου και στην καλλιέργεια της κατά Χριστόν παιδείας. Άλλωστε η εποχή μας επιτάσσει πλέον, όσο ποτέ άλλοτε, να κάνουμε πράξη και βίωμα όσα ορίζει ο Άγιος Ιωάννης.

Βαριά ευθύνη λοιπόν φέρουμε όλοι μας, ιερωμένοι, γονείς, εκπαιδευτικοί και μαθητές. Ο καθένας μας πρέπει να φανεί αντάξιος του λειτουργήματός του για να ανταπεξέλθουμε στις απαιτήσεις των καιρών. Αυτό βέβαια απαιτεί μόχθο και συνεχή προσπάθεια, αλλά κυρίως τη βοήθεια του προστάτη μας Αγίου: «Πάτερ Ιωάννη Χρυσόστομε, πρέσβευε τω Λόγω Χριστώ τω Θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών». Αμήν.